Емтиханда жазылатын эссе түрі Академиялық эссе
Қорытынды аттестаттау емтихан болғандықтан, жазба жұмысы Академиялық эссе түрі бойынша жазылады. Академиялық эссе ұзақ және қысқа мерзімді қамтиды.
Зерттеу жұмыстарына ұзақ мерзімді академиялық эссе тән.
Ұзақ мерзімді академиялық эссеге кеңейтілген эссе түрі жатады. Оқушы қызығушылығымен таңдап алған тақырыбына зерттеу жүргізеді. Зерттеу 1- 1,5 жыл мөлшерін қамтуы мүмкін.
Қысқа мерзімді академиялық эссе білім алушының оқыған, талдаған, сараптаған білімін бағалау үшін беріледі. Қысқа мерзімді академиялық эссе емтиханға бөлінген уақытта орындалады. Академиялық эссе кез келген пәндер: жаратылыс, гуманитарлық, тіл, әдебиет бойынша жазылады. Әр пән функционалдық міндетіне сәйкес білім алушының білім нәтижесін бағалауға бағыттайды. Ана тілі мен әдебиеті пәндерінің қорытынды аттестаттау емтиханында әдеби эссе жазады.
Әдеби эссе – эссе түрлерінің ішіндегі ең күрделісі. Ол жазылу мақсатына қарай әдеби-талдау эссе, әдеби-сыни эссе, әдебисинтез эссе, әдеби-дәлелдеме эссе, әдеби-салыстырмалы эссе, әдеби-шығармашылық эссе болып бөлінеді. Әдеби эссенің әр түрінің жазу әдістері бар. Әдеби-талдау эссені туындыға талдау жасай отырып жазады. Әдеби-сыни эсседе автор көзқарасына, автор бейнесіне, автор үлесіне сыни көзқарасын, пікірін білдіріп жазады. Әдеби-синтез эсседе бір тақырыптың бірнеше туындыдағы көрінісін талдай келе, шешім шығарады. Шешіміне талдау жүргізе отырып, қорытындыға келеді. Әдеби-дәлелдеме эсседе өз ұстанымын көрсете отырып, аргументтер арқылы дәлелдеп жазады. Әдебисалыстырмалы эсседе туындыны басқа туындымен және сол туындыдағы кейіпкерлерді, оқиғаны салыстыра отырып, талдап жазады. Әдеби-шығармашылық эсседе көркем туындыдағы оқиғаны өз шығармашылығымен оқиға тудырып және кейіпкер рөліне еніп немесе оқиға уақытына, мекеніне түсіп, сезімін, ойын, жай-күйін баяндап, сипаттап, суреттеп жазады.
Әдеби эссенің әр түрінің мақсаты, жазылу ерекшеліктері бар. Мақсат, жазылу ерекшеліктері эссе тақырыптары арқылы айқындалады. Мысалы:
• «Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» повесіндегі тосын және қатыгез эмоцияларды автордың оқырманына жеткізу тәсілдерін талдап жаз». Әдеби-талдау эссе автордың тосын және қатыгез эмоцияларды жеткізу үшін қолданған тәсілдерін тауып, талдап жазылады.
• «Мұхтар Әуезов «Көксерек» повесіндегі тосын және қатыгез эмоцияларды оқырманына қаншалықты әсерлі жеткізе алды?» Әдеби-сыни эссе автордың тіл шеберлігіне сыни бағасын бере отырып жазылады.
• «Тосын және қатыгез эмоциялардың М.Әуезовтің «Көксерек» повесі және әлемдік әдеби туындылардағы көрінісі». Әдеби-синтез эсседе бірнеше туындылардағы тосын және қатыгез эмоциялардың берілуін талдай келе, өзіндік бағасын шығарады, көзқарасы тұрғысынан шығарылған бағасына талдау жүргізеді.
• Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» повесіндегі тосын және қатыгез эмоциялар оқырман психологиясына кері әсер ете ме? Әдебидәлелдеме эсседе білім алушы өз позициясын /ұстанымын/ танытады. Позициясын аргументтер арқылы дәлелдеп жазады. Аргумент келтіруде Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» повесімен ғана шектелмей, неғұрлым өзге дереккөздерден аргументтер келтірген сайын, соғұрлым эссе бағасы жоғарылайды.
• «Мұхтар Әуезовтің «Көксерек» повесіндегі Құрмашсың. Жоғалып кеткен Көксеректі күтпеген сәтте кездестірдің. Көксерек саған қарсы шауып, сен жараландың. Осы сәттегі сезіміңді сипаттап жаз. Әдеби-шығармашылық эссе жазуда Құрмаш рөліне енеді, сезімін, жайкүйін сипаттап жазады.
Просмотр: 318
Подборка по базе: Методическое пособие по эссе.docx, Бауман эссе.docx, 1386044. Маркетинг территорий. Эссе.docx, Основы бизнеса эссе 4.docx, тексты эссе.docx, Задания (темы) для выполнения Эссе_2022 Экспл и ТО ПС (1).doc, В этом эссе я обсужу концепцию идолов, которые мешают нам познав, ФР Задание 3 Эссе Вариант 6.docx, Халмырза Дильназ фил эссе.docx, задание 1 эссе земская реформа 1864.docx
Эссе дайындау 3-5 бет.
- тақырып. Адалдық туралы ұғым және академиялық адалдықтың мағынасы.
Академиялық адалдық – бұл шындық, сенім, құрмет, әділдік және жауапкершілік қағидаттарын сақтау. Бұл қағидаттарды ешкім қадағаламаған және бақыламаған кезде де ұстану керек. Әрбір оқу орны студенттер мен педагогтарға өз қызметінде салмақты моральдық және этикалық шешімдер қабылдауға көмектесетін өзінің академиялық ережелері мен адалдық нормаларын белгілейді.
Адалдық дегеніміз- біріншіден адамгершіліктің бірден бір талаптары , екіншіден негізгі рақымдылықтың бірі. Шындылық және бір беткейлікті ұстана білу , міндеттеріңді мойыныңмен көтеріп адал іс әрекет ету, сенің ісіңнің әділділігіне сенімді брлуың керек , өзіңе және озгелерге тиесілі заңды құқықтарды орындау мұның барлығы адалдық. Адалдыққа қарама қайшы келетин заттар өтірік айту , алдау , құқық бұзушылық , ұрлық , парақорлық жәнеде екі жүзді адамдар. Академиялық жалғандықтың ең көп кездесетін көрінісі – плагиат. Алғаш рет «плагиат» термині б.з. 80-ші жылдарында Рим ақыны Мартиаль өз шығармаларын оқып, оларды өзінің шығармасы деп ұсынған ақын Фединтинусты әшкерелеген. Профессор Дүйшон Шаматовтың сөзіне келіп тоқталатын болсақ :
“ Посткеңестік кеңістікте «плагиат» деген ұғымды жақында ғана пайдалана бастады. Біріншіден, кеңес кезеңінде зерттеу жұмыстарына және жазу жұмыстарының дамуына өте аз уақыт бөлінді, ал емтихандар көп жағдайда ауызша түрде қабылданды. Студенттерден дербес шығармашылық мәтіндерді жасау талап етілмеді. Екіншіден, студенттерге Б. Блумның таксономиясы бойынша төмен тәртіптегі ойлау дағдылары болып табылатын ақпаратты есте сақтау және түсіну талап етілді. Соңғысы – бірлескен ұжымдық жұмыс мадақталды, ал жеке өзімшілдік ретінде қабылданды.”-деген
Менің ойымша әрбір студенттің өзінің жеке пікірімен соған байланысты устанымы болуы керек. Академиялық жалғандықтың басқа түрлеріне көшіріп алу, шпаргалкалар, сыбырлап айту және т.б. жатады. Плагиаттың екі түрі бар: ойластырылған және ойластырылмаған.Плагиаттың басым бөлігі шын мәнінде әдейі емес болып табылады және академиялық адалдықты қалыптастыруға көмектесетін ережелерді түсінбеуі салдарынан пайда болады, сондықтан студенттерге академиялық адалдық қағидаттарын нақты түсіндіру өте маңызды деп ойлаймын . Әрбір оқу орнында академиялық адалдық саясатын бұзудың салдарын реттейтін нормативтік құжаттар бар (мысалы, санкциялардың түрлері, санкциялардың ауырлығы және т.б.). Мысалы Каспий Университетіне тоқтала келсек , мен 1 ші курс студентімін жәнеде мен қорғау сектірлерімен танысу үдерісіндемін , мысалы : caspi dot сайтына тоқтала келсек , бізге міндетті түрде практикалық тапсырма жүктеу керек жәнеде оның плагиат емес екенін анықтайтын өз сервисі бар , әрбір жұмыс жүктелген жағдайда сайт текспріп басқа студентпен бірегейлілігін анықтайды . Сондықтан бұл сайтта барлығы адал түрде жүреді. Академиялық бұзушылықтар студенттердің зерттеу мәдениетін қалыптастыруға кері әсерін тигізеді және жалпы білім беру ортасының сапасын төмендетеді.
Менің студенттерге айтарым:
- Академиялық адалдықтың қағидаттарын реттейтін Университет ережелерін әрдайым сақтаңыздар. Ол өздеріңізге пацдасын әкеледі
- Мерзімді түрде профессорларға өз жазба жұмыстарының прогресін көрсетіңіз.Уақытылы аяқталған жұмыс жақсы бағаға әкеледі.
- Егер сізде күмән немесе сұрақтар туындаса, өзіңіздің мұғалімдеріңізбен әрдайым кеңесіңіз.
- Академиялық адалдық қағидаттарын сақтай отырып, сіз өзіңіздің зерттеуші ретінде дамуыңызға негіз қалап, болашақ әріптестеріңіз бен жұмыс берушілеріңіз бағалайтын жеке кәсіби имидж қалыптастыратындығыңызды ұмытпаңыз.
- Өз оқуыңызда ынталы болыңыз, өз шығармашылық жұмысыңызды мақтан тұтыңыздар. Менің ойымша өз жұмысын мақтаныш көрген студент өзінің жоғары деңгейде тапсырманы орындай алғаны жайлы көрініс береді.
Адалдыққа жеке тоқтала кетсек. Шыншылдық – адал, білім алушылардың бағаланған және бағаланбаған жұмыстарын мұқият орындау. Шыншылдықтың негізгі компоненттеріне еңбекқорлық және тәртіптілік жатады.
Ашықтығы – ашықтық, өзара сенім, білім алушылармен оқытушы арасында және оларға теңестірілген тұлғалардың ақпарат пен идеялардың ашық алмасуы.
Білім алушылардың құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу – білім алушылардың пікірлерін және идеяларын еркін білдіру құқығы.
Теңдігі – Ережеге сәйкес әрбір білім алушының оны бұзғаны үшін жауапкершілік міндеті..
Академиялық адалдық бізге қандай тәрбие береді:
•Уйымдастырушылыққа, приотеттерді дұрыс және ақылмен қоюға,уақыттың тиімділігін түсінуге.
•Басқа адамның жұмысын өзіндікі ретінде көрсету бұл адамның өзінің ойлауына кедергі келтіреді.
•Өзінің неге икемді екенін көрсетіп ойлау қабілетін дамытады.
•Студент өзінің жтикалық нормаларын бекітеді , ол өмір бойына жалғасады.
Шоқан Уалиханов атамыз айта кеткендей “бұл бір қарағанда жай сөз болып көрінгенмен мағынасы мен адам өміріндегі мәні , біз ойлағаннанда зор. Адалдықты әрбір адам өзінен және өзгелерден іздейтін , керемет іс . Бұл ұғым тек ересектерге емес жәнеде балаларға қатысты.”
Академиялық
эссе
Эссе дегеніміз (фр. тіл. essai -тәжірбие,
лат.т. exagium – құрау ) – философиялық, әдеби, тарихи, публицистикалық, әлеуметтану, саяси және тағы басқа саладағы ғылыми емес, автордың жеке көзқарасын білдіретін прозалық мәтін.
Эссенің мақсаты – эссе жазушының өзіндік көзқарасын, сыни ойын жетілдіру, ұстанымын дәлелді бекіту үшін жан-жақты білім алып, ақпараттық қарулану, тақырыпты ашуда метатанымдық білігін тиімді қолдана білу.
1)еркін композиция;
2)автор ұстанымы;
3) баяндау еркіндігі;
4) тосын;
5)жаңа пікірге бейімділік.
Эссеге қойылатын талаптар:
Эссенің түрлері:
- Аргументті эссе. Пікірді, көзқарасты растайтын, қолдайтын немесежоққа шығаратын дәлелдер келтіріліп, аргументтермен түйінделіпотырады.
- Салыстырмалы эссе. Бірнеше мәселе талқыланып, олардың арақатынасын ажыратып жазу көзделеді.
- Сипаттамалық эссе. Детальдар арқылы жер, зат, адам бейнесінесипаттама беріледі.
- Хабарламалық эссе. Адам өз тәжірибесіне сүйене отырып, өз тұрғысынан, өзіндік көзқараспен оқиғаны сипаттап жазады. Бұл эссе өткен шақта немесе осы шақта жазылады.
- Дискуссивті эссе. Екі жақты пікірді салыстырмалы түрде талдайотырып, қорытынды шығарып жазады.
- Анықтамалық эссе. Нақты дәлелдер арқылы терминнің мағынасынашу көзделеді.
Эссе қалай жазылады?
Эссені дұрыс жазу – жанрдың ерекшеліктерін түсінуге байланысты. Жазудың негізгі принциптері мен ұсыныстарын ұстанып жазса, эссе қызықты болады.
Эссені қалай бастау керектігі туралы ұсынған
кеңестер:
1-кеңес. Эссе жазуды бастамас бұрын, идеяны тұжырымдап, мақсатты анықтап, және жұмыс үшін ақпарат көздерін тауып алу керек.
2-кеңес. Еркін жазу әдісін қолданыңыз. Оның мәні – болып жатқан нәрселерді миға редакциялаусыз және грамматика, пунктуация, стиль секілді т.б. ережелерге бағынбай-ақ жазуда.
Бұл шығармашылық дағдарыспен күресуге және керемет идеяларды табуға көмектесетін тамаша тәсіл.
3-кеңес. Кіріспе бөлімге тоқтап қалмау керек.
Алғысөзді негізгі бөлім жазылғаннан кейін де жазса болады. Бұл жағдайда эссенің не туралы жазылғаны түсінікті болғандықтан, кіріспені де жазу оңайырақ болады.
4-кеңес. Эссе жазудың барынша кеңінен тараған танымал нұсқаларының бірі – бірінші сұрақтан бастап, оған жауап жазу.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
РАХМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу:
1
Академиялы қ жазылым Оспанов Е. Т. Ф.ғ.к.
2
«Академиялы қ жазылым» п ә ні ж ә не оны ң ерекшелігі 2 1.Академиялық жазылым пәнінің мақсаты мен міндеттері. 2.Тілдік қатынастың түрлері: оқылым жазылым, айтылым, тыңдалым, тілдесім.
3
Мына сұрақтарға жауап беріңіздер: 3 «Жазылым» денег сөзді қалай түсінесіздер? «Оқылым» денегімізді қалай түсінесіздер? Тілдік қатынас денімізді қалай түсінесіздер? Тілдік қатынастың қандай түрлері бар? «Академиялық жазылым» пәнінің мақсаты қандай?
4
4 Тілдік қатынастың түрлері: Тілдік қатынасқа байланысты жүзеге асырылатын сөйлесім әрекеті бес түрге бөлінеді: 1)Оқылым 2)Жазылым 3)Айтылым 4)Тыңдалым 5)Тілдесім Оразбаева Фаузия Шамсиевна. Тіл әлемі [Текст]: мақалалар, зерттеулер.- Алматы: Ан-Арыс, [278 б] б
5
Академиялық жазылым пәнінің мақсаты 5 Жалпы академиялық жазылым талаптарына сәйкес студенттердің қазақ тіліндегі жазылым деңгейін көтеру.
6
Нархоз: все для студента 6 Академиялық жазылымның ерекшелігі: 1) Ақпаратты беруте лексикалық бірліктердің орынды қолданылуы; 2) Жүйелілік; 3) Тақырыптың тұтастығы; 4) Арнайы етістік шақтарын қолдану; 5) Ғылыми стиль талаптарын сақтау.
7
Академиялы қ жазылымны ң негізгі талаптары: 7 Зерттеу тақырыбы. Плагиат ережесін сақтау. Ғылыми мәліметтерді қолдану. Кіріспе, негізі бөлім және қорытынды бөлімдерінің болуы. Түйіндеменің (abstract) болуы. Академиялық мәтін тілі, ондағы тілдік бірліктерді қолданудың жолдарының сақталуы. Академиялық мәтінге қажетті элементтердің (титул парағы, мазмұны, мазмұндық бөлігі, әдебиет тізімі) болуы.
8
8 Семинар сабақтарының негізгі міндеттері: Академиялық бағытта жазба жұмысын жазуды меңгеру: Зерттеу жұмысын жүргізудің кейбір қағидаларын меңгеру; Мәліметтерді жинау мен талдау; Мәліметтерді қолдану әдістері; Нәтижелерді баяндау әдістері.
9
9 Академиялық жазылым пәнін оқу арқылы студенттер мыналарды меңгереді: Зерттеу жүргізу негіздерін (өз бетінше ғылыми еңбектерді оқу, талдау); Конспекті жасау ережелерін (тұтас мәтінді көшіру орынына қажетті ақпаратты жазып алу); Өзін-өзі басқару (мақалаларды оқу мен жазу үшін өз уақытын тиімді пайдалану мен жоспарлау); Жазба жұмысының жоспарын алдын ала жара білу; Соңғы мәтін нұсқасын тексеру мен түзету.
10
1-практикалық сабақ: Академиялық жазылым түсінігі жайында түрлі әдебиеттерден пікірлер мен анықтамаларды жинап, ол туралы өздері түсінген пікірлермен бөлісу. Академиялық мәтіннің түрлері, формалары: зерттеу туралы есеп, оқу жұмысы, эссе, реферат, ғылыми мақала, ғылыми жоба. Академиялық мәтінде екі жақты мәселені талдау жолдары. Мәселені шешудің жолдарын ұсыну бағытында жазылатын ғылыми жұмыстардың құрылымы. 10
11
1-студенттің өзіндік жұмысы 11 Ғылыми журналдардағы академиялық бағытта жазылған жұмыстарға талдау жасау. Олардың құрылымын айқындау.
12
Пайдаланылған әдебиеттер: Оразбаева Фаузия Шамсиевна. Тіл әлемі [Текст]: мақалалар, зерттеулер.- Алматы: Ан-Арыс, [278 б] б. Короткина И. Б. Возможности использования зарубежного опыта развития академических языковых навыков в российском образовании // Вестник Московского государственного областного педагогического университета. – – 4. – C Чеканова А. Э. Обучение написанию аналитической статьи на английском языке как средство развития словесно-логического мышления студентов // Педагогическое образование в России. – – 1. – С Oshima, A. and Hogue A. Writing Academic English (The Longman Academic Writing Series, Level 4) 2005, Pearson PTR Interactive Sowton, C. 50 Steps to Improving Your Academic Writing Study Book Imprint: Garnet Education,