Адыгэ хабзэ на кабардинском языке сочинение

Обновлено: 31.03.2023

Езыгъ. -Дэтхэнэ зылъэпкъми и1эщ зы махуэ хэха и ф1ым щыгуф1ык1ыу,и ехъул1эныгъэхэр и1эту. А махуэм лъэпкъым и нэхъыжьи и нэхъыщ1и гуф1эу щызэхохьэ. Адыгэ лъэпкъми ди1эщ апхуэдэ зы махуэшхуэ. фок1адэм и 20 –р Адыгэм и махуэщ. Адыгэм и махуэр махуэ щыхъунур я нэхъыжьхэр я жьант1эу гуф1эгъуэр я1этмэщ.

Махуэшхуэр фок1адэм и 20-р адыгэм махуэшхуэу ягъэлъэп1эныр щ1ытраухуам щхьэусыгъуэ и1эщ.

-Ди адэжьхэм гъавэр къехьэл1эжын яуха нэужьт тхьэлъэ1ушхуэ ящ1у щыщытар. Илъэсыр къызэрехъул1энур ямыщ1эу джэгу яублэу щытакъым.Хуабэр блэк1ауэ,щ1ы1эр къэмысауэ,гъавэм и ныкъуэр кърахьэл1эжарэ, и ныкъуэр губгъуэ илъу,къызыхахынри я1эу гушхуэныр и чэзууэ къалъытэрти ,я хьэгъуэл1ыгъуэхэри абдежт къыщыдахыр.

Къыщынэмыщ1ауэ ,адыгэхэм я махуэр балигъэхэм я закъуэтэкъым зытещ1ыхьар. Абы 1эмал имы1эу хэтын хуейхэм ящыщщ сабийхэр А псор къалъытэри, гъэмахуэ мазэхэр блэк1ауэ, зызыгъэпсэхуахэри къек1уэл1эжауэ, къаруущ1эрэ мурадыщ1эрэ я1эу сабийри балигъри зэрызэхуэсыжыр къалъытэри фок1адэм и 20-р адыгэм и махуэу ягъэлъэп1эныр къалъытащи, ди нэхъыжьхэм дахуэхъуахъуэрэ ди нэхъыщ1эхэр щапхъэу едгъэлъагъуэу, куэдрэ псэун лъэпкъ тхьэм дищ1.

Махуэф1к1э Тхьэр зыхуэупсэм насыпым и бжэр зэ1уех,1уэхуф1,1уэху щхьэпэ щаублэм пэублэ псалъэр хъуэхъум и жьант1эщи,хъуэхъуф1 зылъысын Тхьэм фищ1!
Уафэр къабзэу,щхъуант1эу
щ1ылъэр псомк1и гуак1уэу
мы дунейм тет макъхэр
ц1ыхухэм я щ1эщыгъуэу
къуалэбзу уэрэдхэр
ди щ1ылъэм итыну
дунеишхуэм и ц1ыхубэм
псалъэмакъыу къа1урык1ым
дыгъэ нур хэлъыну
нэмыплъ ц1ыхубэм зрамыту
гужьгъэжьгъхэр яку дэмылъу
хабзэр я1этрэ лъэпкъым къуэтхэу,
нэмыс ящ1рэ я щ1ыхьыр ину.

дэ абык1э дохъуахъуэ!

Езыгъэк1уэк1ым -Ц1ыху гъэсэныр сыт щыгъуи адыгэхэм 1уэхушхуэу, щ1ыхь зыпылъ 1уэхуу, ялъытэр. Дэ ди къалэнщ лъэпкъым къыхэхъуэ дэтхэнэ сабийми ц1ыху нэс къыхэтщ1ык1ыну. Ц1ыхум гъащ1эм щиубыдыну увып1эр елъытащ абы игъуэта гъэсэныгъэм.

Адыгагъэ, ц1ыхугъэ, адыгэ напэ, ек1у, емык1у жыхуэт1эхэр ф1ыуэ зэхащ1ык1ыу, я щхьэм пщ1э хуащ1ыжыфрэ загъэлъэп1эфу, я адэ-анэм, я лъэпкъым хуагъэфащэ хъунумрэ мыхъунумрэ зэхагъэк1ыфу ди сабийхэр къэгъэтэджыныр адэ-анэхэми, егъэджак1уэхэми – дэтхэнэ балигъми ди къалэн нэхъыщхьэщ.

Адыгэ хабзэм къызэщ1иубыдэ дэтхэнэ зы 1уэхугъуэми езым и лъабжьэ, и къежьап1э и1эжщ. Адыгэ хабзэр къызэрыгуэк1 1уэху ц1ык1укъым.

Хабзэращ ц1ыхум хьэл-щэн дахэ хэзылъхьар ,

Уэ зыращ ц1ыхум лъэпкъ и напэ зыф1ищар.

Хабзэращ лъэпкъым и жьэгупащхьэр зыгъэблар,

Нэхъыжьыф1хэм я 1ущагъ мык1уэщ1ыр зыхъумар.

Хабзэращ дадэр гъуазэ дахэу зрик1уар,

А зыращ щ1алэм дамэ лъэщу къыхихар,

Хабзэращ пщащэр ди утыкум къизышар,

Уэрщ, уэращ лъэпкъым уэрэд гуапэ щ1ыхишар.

Хабзэращ пасэм и фэеплъу къигъэнар

Хабзэращ нобэ нэмыс ди1эр къэзыхьар,

Уэ зыращ, Хабзэ, ди къэк1уэнур зыпытщ1ар,

Уэрщ, уэращ лъэпкъым и нэмысыр зы1этар.

Ижь –ижьыж лъандэрэ ди щ1ып1эм къихьа дэтхэнэ зыри и дахагъым дехьэх,ар япэу щалъагъум пщ1ыхьэп1э дахэм хуэдэу къащохъу ик1и щ1охъуэпс щахьын мыбы гъащ1эр.

Езыгъ.- Ди хабзэм и фащэ нэхъыф1, нэхъапэ дыдэхэм ящыщщ адыгагъэмрэ адыгэ нэмысымрэ 1ыгъыныр, гъэзэщ1эныр.Адыгэр япэк1э к1уэ Нэхъыжь зэи к1элъыджэркъым. Ат1э лъэщ1охьэ, и сэмэгурабгъур зрагъэгъуэт, ф1эхъус ирахри, ит1анэщ щеупщ1ыр.

Нэхъыжь зымыгъэлъап1эр щхьэ лъап1э ихуэкъым,же1эр адыгэм.Мы псалъэжь 1ущым щ1элъыр аращи,нэхъыжьым пщ1э хуэзымыщ1ым адыгэхэм зэи фэ ираплъу щытакъым.

Нэхъыжь блэк1ым ,сыкъоувы1э,

Зэпызупщ1ыркъым и гъуэгу,

Ар блэк1ыхук1э гъуэгу симы1э,

Хабзэм хъурэ удэджэгу.

Дади Нани я т1ысып1э

Жьант1эм сык1уэу сымыт1ыс.

Симыт1ысхьэ я гъуэлъып1э,

Яхузощ1ри пщ1э, нэмыс.

Лъэпкъым щхьэузыхь сыхухъуи!

Ц1ыху узыщ1ыр хабзэращ.

Сощ1э ф1ыуэ ,жьы сыщыхъуи,

Згъуэтыжыныр нобэ сщ1арщ.

Ц1ыхур ц1ыхум зэхищ1ык1ым

Псоми дощ1эр – ар ц1ыхугъэщ,

Адыгагъэр – ар дахагъэщ,

Адыгагъэр – ар къабзагъэщ.

Адыгагъэр – ар пэжыгъэщ,

Адыгагъэр ди адыгэм

Адыгэпсэм ар и фащэщ,

Адыгэбзэм ар и щэнщ.

Нэхъыжьыф1хэу дади, нани ,

Гуащи, щауи, пщащэ ц1ык1уи –

Псори, псори зыгъэдахэр,

Я гуф1эгъуэхэр къэзы1этыр,

Я гугъехьыр зыгъэпсынщ1эр,

Я ц1ыху щ1ык1эу – адыгагъэрщ.

1эдэбагъщ, 1эсагъэщ, л1ыгъэщ.

Адыгагъэр – ар къарущ.

Адыгагъэр – ар ф1эл1ык1щ.

Адыгагъэр адыгэм и фэщ,

Адыгагъэр адыгэм ипкъщ,

Псэри, бзэри адыгагъэщ зейр,

Адыгагъэр адэм и псэщ…

Псэр хэк1ыжмэ ,къэнэжыр сыт.

Адыгэ хабзэр нэмысым, ц1ыхугъэм, л1ыгъэм, пэжыгъэм, ныбжьэгъугъэм , хьэщ1эм пщ1э хуэщ1ыным къыгуэх имы1эу епхащ. Ик1и а лъэп1эныгъэхэр ди лъэпкъым куэд щ1ауэ къыдогъуэгурык1уэ .Ар ди гъащ1эм и набдзэщ, ди гъащ1эм и купщ1эщ.

-Адыгагъэ,адыгэ хабзэ,нэмыс, дэтхэнэми пщ1э хуищ1у щытын хуейщ езым къыдалъхуа бзэм, и анэбзэм.Сыту жып1эмэ,бзэм и псалъэ дэтхэнэми хэпщауэ щытщ гур зыгъэгуф1э,дахагъэ 1уэхугъуэхэр уэзыгъэлэжь, ф1ым укъыхуезыджэ налъэхэр. Бзэм къаруушхуэ и1эщ щ1эблэм и гъэсэныгъэм и лъэныкъуэк1э.

Адыгэ къафэ, адыгэ къафэ

Адыгэм псэ и1эм и1эр уэращ.

Уэ уи макъамэ дуней гъэдахэм

Щ1эдэ1ум и псэм зэуэ зехъуэж.

-Адыгэ хабзэм хохьэ, адыгэ къафэри. Тэмэму, нэмыс пхэлъу утыку уитыныр.

Лъэпкъ къафэхэр мыхьэнэшхуэ зи1э къэхъукъащ1эщ.Адыгэ къафэ!Ар лъыр зыгъэжанщ,ц1ыхур зыгъэдахэщ,хьэл-щэн дахэр , ди лъэпкъым и 1эдэбагъыр,и щэныф1агъыр на1уэ къэзыщ1щ.

Езыгъ. — Ц1ыхур зэрыц1ыхур ищ1эжын щхьэк1э и хабзэм, и напэм, и лъэпкъым егупсысын хуейщ, и адэ-анэр игъэпэжу, абы яхуэфащэу, Нэхъыжьым пщ1э хуащ1у дунейм тетын хуейщ.

— Ди зэ1ущ1эр и к1эм ноблагъэ.Дэтхэнэ зы 1уэхугъуэми лъабжьэ хуэхъуам хъуэхъу хужа1эж. Дэри ди гуапэу, гуми псэми къабгъэдэк1ыу дыхуейщ нобэ кърихьэл1а псоми хъуэхъук1э зыфхуэдгъэзэну.

Мы нобэрей псалъэмакъым сыхыхьэн ипэ къихуэу сэ куэдрэ сыгупсысащ. Япэрауэ сэ апхуэдэу гъашДэ гъуэгуанэ ин къэзгъэшДакъым хабзэм апхуэдэу куууэ сытепсэлъыхьыну. Ауэ апхуэдэу щыт пэтми, къызгуры1уэ мащ1эмк1э мы псалъэмакъым къыхыхьэ дэтхэнэ зыми садэгуэшэну си гуапэщ.

Ди лъэпкъым ижь-ижьыж лъандэрэ зэрихьэ хабзэмк1э ц1эры1уэу щытащ. Ик1и а хабзэ дахэмрэ нэмысымрэ къыщежьэр адыгэ унагъуэрщ. Нэхъыжьыф1 зырыс дэтхэнэ унагъуэ узыншэми и щ1эблэр щ1еп1ык1 нэхъыжьхэм къыхуагъэна а ф1ыгъуэшхуэм-лъэпкъ хабзэм. Ц1ыхур дунейм къытохьэри ток1ыж, ауэ абы къыф1ащу псэуху зэрихьа и ц1эр къонэ. Апхуэдэщ лъэпкъри и ц1эр игьэпэжу къэгъуэгурык1уэмэ, и хабзэм хуэпэжын хуейщ — ар налкъутнэлмэсу шДэблэ къыщ1эхъуэм хуихъумэфын хуейщ.Ик1и ар къэзыухъуреихь псоми да1ыгъын хуейщ.

Пэжщ, зэманым зэхъуэк1ыныгъэ гуэрхэр егъуэт, ауэ зэманым сытхуэдэ зэхъуэк1ыныгъэ имыгъуэтами, укъызыхэк1а лъэпкъыр пшДэжу, укъэзылъхуа адэ-анэм уахуэфащэу , сэ зэманым сыдок1у жып1эу нэхъ лейуэ зумыш,1у дунейм утетын хуейщ. Дэтхэнэ ц1ыхури щылъагъуэгъуаф1эр и хабзэм щытетым дежщ.

Ди хабзэхэм утепсэлъыхьын щ1эбдза нэужь, куэд къэпт1эщ1ыфынущ зэхъуэк1ыныгъэ дызыхуэмейхэр и1эу. Псалъэм папщ1э иджыри к1эщ1у игугъу сщ1ынщ ди адыгэ хъыджэбзхэм. Сэ гу лъызотэ ди литературам къыхэщыж образхэм еплъытмэ, абыхэми зэрызахъуэжар. Я хьэл-щэнк1и я зьйыгъыкЪкХи, я зыхуэпэк1эк1и ар абыхэм ещхьыжкъым. Сэ сыкъеджауэ щытащяпэм пщащэхэмрэ щауэхэмрэ зэрызэхуэзэу,зэрызэдэгушы1эу къек1уэк1ыу щыта хабзэхэм.

Сочинение Темирова Темирлана,

Пшеунова Т. А

Назначение платежа: Пожертвование на лечение (фамилия и имя ребенка). НДС не облагается.

Основные способы перевода пожертвований в Русфонд

1.Через банк

2. Через терминал QIWI (КИВИ)

3. Через банковскую карту

4. Другие способы

17.09.2014 Пять социальных проектов незрячего, но смотрящего далеко вперед Алексея Фитисова
Алексей Фитисов помогает людям с ограниченными возможностями здоровья найти себя в жизни. Несмотря на то, что сам является инвалидом по зрению I группы, ведёт весьма активный образ жизни.

12.09.2014 “Общество книголюбов Кабардино-Балкарии” живо, благодаря общественникам
Где найти Общество книголюбов в Нальчике – знают многие. Наш адрес не изменился, хотя мы уже давно живём при другом социальном строе, можно сказать, в другой стране.

Читайте также:

  

• Сочинение на тему люблю мое отечество

  

• Я не верю стихам которые льются рвутся да поэтическое новаторство м цветаевой сочинение

  

• Два осиротевших человека сочинение

  

• Уку турында сочинение татарча

  

• Минии нухэр сочинение на бурятском языке

1. Ц1ык1ухэм я бзэм зегъэужьын.

2. Сабийхэр щыгъуазэ щ1ын ижь-ижьыж лъандэрэ адыгэхэм къадэгъуэгурык1уа хабзэ гъуэзэджэхэм.

3. «Сыт хуэдэ зэхущытык1э дэлъын хуей сабийхэмрэбалигъхэмрэ я зэхуакум?» упщ1эм жэуаптэмэметын.

4. Ц1ык1ухэр гъэсэн, нэхъыжьхэмхуэфащэ пщ1э хуащ1ыфу.

5. Адыгэхабзэммыхьэнэшхуэбалигъхэмисабийхэми я дежк1э зэри1эр ц1ык1ухэм ягурыгъэ1уэн.

6. Еджак1уэ ц1ык1ухэр щыгъуазэ щ1ын хабзэр зымыгъэзащ1эхэр щытык1э гугъухэмзэриувэркъэзыгъэлъагъуэусэхэм, псалъэжьхэм.

(Уэрэд «Жьым фымыщ1 и жагъуэ»)

Еджак1уэ: Фи махуэ ф1ыуэ!

Фыкъеблагъэ ди хьэщ1э лъап1эхэ!

Сэлам гуапэ фыдох!

Егъэджак1уэ: Ди адыгэ хабзэм и фащэ нэхъапэ дыдэхэм ящыщщ, адыгагъэмрэ адыгэ нэмысымрэ 1ыгъыныр. Абы къызэщ1еубыдэ ц1ыхум и щ1ыхьыр зэримыгъэпудыныр, пэжыгъэр, ук1ытэр, гулъытэр, нэхъы-жьым пщ1э хуэщ1ыныр бзылъхугъэр лъытэныр, сабийм хуэсакъыныр, гъэсэныгъэ хэлъхьэныр.

Мы зигугъу сщ1а 1уэхугъуэ псоми ухэплъэжмэ, гуры1уэгъуэ мэхъу адыгэ унагъуэм сабийм щигъуэтым хуей гъэсэныгъэм и куууагъыр.

Къэтщтэнщ нобэ нэхъ дызыгъэгузавэ зы 1уэхугъуэ: нэхъыжьымрэ нэхъыщ1эмрэ яку дэлъ зэхущытык1эр. Аращ ди псалъэмакъри зытеухуауэ щытынур.

Тхыдэм уриплъэж нэужьк1э, лъэпкъ куэдым я деж ущрохьэл1э ц1ыхухэм жьыхъуахэр яук1ыжу, бгым щ1адзу, щ1ып1э пхыдзам яшэрэ къагъанэу зэрыщытар. Апхуэдэ хъыбар хэтщ ди адыгэ 1уэры1уатэми.

Дедэ1уэнщ Бэдынокъуэ нартхэм къахилъхьа хабзэф1ым теухуа хъыбарым.

Еджак1уэ: Бэдынокъуэ и адэ Бэдын ишат бгым щидзыну, ауэ гу щ1эгъур къытек1уэри абы и адэр иук1акъым. Мэзым щигъэпщк1ури къэк1уэжащ.

Гъей щыхъум, л1ыжьым и чэнджэщхэмк1э гъавэр къахуэк1ыу, 1эщхэр яхуэбагъуэу щ1идзэжащ.

Мы хъыбарым къыщежьэу жып1э хъунущ нэхъыжьым хуэщ1ын хуей гу лъытэр, пщ1эр. Къарук1э пэмылъэщыжми, жьы хъуа ц1ыхум 1эзагъ, 1ущагъ ин гъащ1эм къыхихауэ и1эщ.

Егъэджак1уэ: Нэхъыжьым пщ1э хуэзымыщ1 ц1ыхур адыгэхэм ялъытэу щытакъым.

«Нэхъыжь зымыгъэлъап1э щхьэ лъап1эгъуэ ихуэркъым» же1э адыгэ псалъэжьым.

Нэхъыжьым и унафэм къару щимы1э унагъуэм ноби «хабзэмыщ1э унагъуэщ» хужа1э.

Ат1э сыт хуэдэ хабзэ нэхъыжьым ехъэл1ауэ бгъэзэщ1эн хуейуэ адыгагъэм къигъэуврэ?

Дедэ1уэнщ ц1ык1ухэм абы теухуауэ ящ1эм.

1. Нэхъыжьу хуэзамэ, ар ц1ыхухъуми ц1ыхубзми, уэ нэхъапэ ф1эхъус епхын хуейщ. Ауэ ф1эхъус щепхк1э уэ нэхъапэуи 1эр умыший, и 1эр къып1эщ1илъхьэну хуитыр езы нэхъыжьырщ.

2. Нэхъыжь и гъуэгу зэпаупщ1ыркъым. Ар нэмысын шагъэщ. Укъэувы1эу къак1уэр блэк1ыху уежьэн хуейщ.

3. Нэхъыжь гъуэгум къыщыпхуэзамэ, зэрызек1уэ хабзэ гуэрым уисмэ, ибгъэт1ысхьэу здэк1уэм нэс пшэныр уи адыгэ къалэнщ.

4. Нэхъыжь щытмэ, нэхъыщ1эр нэмысыф1эу щытыпхъэщ. «Хэтхэ, ей а ц1ыху мыгъасэр?» къыпхужамы1эн папщ1э.

5. Нэхъыжьым къыбжи1эм и к1эм нэс уедэ1уапхъэщ, а жи1эр уигу иримыхьми. Къыбжи1эр е лъэ1ур бгъэзэщ1апхъэщ. Упсэумэ, а нэхъыжьым и п1эм уэри узэриувэнур зэи зыщумыгъэгъупщэ. Нобэ уэ нэхъыжьым пщ1эуэ хуэпщ1ыр, пщэдейуэ къыпхуащ1ыжынщ.

6. Нэхъыжь блэк1ыу ину упсэлъэныр, е ину удыхьэшхыныр емык1ущ, а блэк1ым утепсэлъыхь е ук1элыдыхьэшх къыф1эщ1ынщ.

7. Нэхъыжьым и пащхьэ ущитк1э зып1уант1эу, зыпшант1эу уи 1эхэр уи жыпым илъу, тутын уефэу, зыбгъэлъэгъуэныр емык1ущ.

8. 1энэ ущыпэрыт1ысхьэк1э, гуп ухэтмэ, пхуэмыфащэ т1ысып1э умыт1ыс. Адыгэ 1энэм хабзэшхуэ щызок1уэ. «Жьант1ак1уэу ущымыт, узэрыщытыр ялъагъунщ» же1э адыгэ псалъэжьым.

9. Нэхъыжь уигъусэу ук1уэмэ, ижьырабгъур абы ейщ. Зыщ1ып1э ущ1ыхьэнумэ, япэ щ1ык1э бжэр 1убохри нэхъыжьыр щ1ыбогъэхьэ, ит1анэ уэ ущ1охьэ.

10. Нэхъыжьым ирифыну зыгуэр щептк1э, кружкэр лъащ1эмк1э уи 1эгум иту и къур зэптым хуэгъэзауэ етын хуейщ. Нэхъыжьыр псы щефэк1э утэджын хуейщ. «Уихьэлэлщ» жы1эн хуейщ.

Етуанэ гупым:

1. Нэхъыжьым зыщихуапэк1э дэ1эпыкъу, и щыгъыным хук1элъыплъ, и вакъэр хуэгъэкъабзэ.

2. Жьы хъуам псалъэ макъышхуэрэ 1эуэлъауэшхуэрэ яф1эф1къым. Нэхъыжьым сыт и лъэныкъуэк1и хуэсакъын хуейщ.

3. Уэрам тет1ысхьэп1эм утесу нэхъыжь блэк1мэ, укъэтэджын хуейщ. Блэк1ыр ц1ыхубзми, ц1ыхухъуми ущысыныр нэмысыншагъэщ.

4. Нэхъыжь щыту нэхъыщ1э т1ысыркъым, абы и гъуэлъып1э ит1ысхьэркъым, и т1ысып1э хэхам деж т1ысыркъым.

5. Нэхъыжьым нэщхъыдзэу, пхъашэу епсалъэркъым, абы зыпащ1ыжу псалъэркъым.

6. Нэхъыжьыр хьэщ1эмэ, и закъуэу бгъэшхэныр хабзэм къемык1ущ. Абы шхыным и нэхъыф1ыр хуагъэфащэ.

7. Адэм, анэм е нэгъуэщ1 нэхъыжь гуэрым нэмэз ищ1ыну зигъэхьэзырмэ, абы до1эпыкъу.

8. Нэхъыжьым пщ1э хуэпщ1мэ, пщ1э хубощ1 адыгагъэм, уилъэпкъым и къежьап1эм.

9. Хабзэм узэрыхущытым хуэдэущ гъащ1эри къызэрыпхущытыжынур.

10. Хабзэ зыщIэ щIегъуэжыркъым.

Егъэджак1уэ: Ц1ыхухэм яку дэлъ пщ1эр, нэмысыр, гулъытэрщ гукъыдэж къайзытыр. Адыгэм ауэ сытми жи1эркъым: «Ц1ыху ц1ыху щыжщ» жи1эу. Гуапэу сэлам къозыхым, къыпщ1эупщ1эм, гулъытэ къыпхуэзыщ1ым къару къыпхелъхьэ, уегъэгушхуэ, гъащ1эм ущегъэгуф1ык1. Аращ гуапагъэмрэ нэщхъыф1агъэмрэ адыгэ хабзэм лъабжьэ быдэ щ1ыхуэхъури.

Ц1ыхум узэрыхуэгуэпэн 1эмалхэм щ1эи гъуни я1экъым. Ауэ, псом нэхърэ нэхъ 1ейр арщи, ц1ыхум уегуэуэнми зы мащ1э дыдэщ узыхуейр.

Зэрызэхэтхащи, псоми адыгэхабзэр дощ1э. Ауэ, 1эмал имы1эу а хабзэ псори гъащ1эм къыщыдгъэсэбэпын, ар ди хьэл-щэным къыхэщу щытын хуейщ. Ди жагъуэ зарыхъунщи, языныкъуэ ц1ык1ухэм хабзэ рщащыгъупщэж щы1эщ. Дедэ1уэнщ таурыхъ зи1э адыгэ псалъэжьым. «Шабзэкъур сытк1э къэпщэхуа?».

-Сыт хуэдэ хабзэхэр фи унагъуэхэм щызек1уэрэ?

Еджак1уэ: Хьэсэн тет1ысхьэп1эм тест, сэхуран и1унщ1у, и лъакъуэхэр зэтедзауэ. Л1ыжь сымаджэр, хуэм дыдэу, баш и1ыгъыу къэк1уэжырт. Ар щилъагъум Хьэсэн абы егуэуащ, ауан ищ1у:

— Уа, тхьэмадэ, шабзэкъур сытк1э къэпщэхуа? – жи1эри.

— Ей, си щ1алэ, си щ1алэ, тхьэм ф1ык1э унигъэс. Уэри си ныбжь унэсмэ, зыри иумыту къуатынщ башыр – жи1ащ л1ыжьым.

Егъэджак1уэ: (Сыт хуэдэ щыуагъэхэр ищ1а Хьэсэн?).

Ат1э иджы дедэ1уэнщ. Джаурджий Хь. Итха рассказ к1эщ1 ц1ык1ум.

Еджак1уэ: Еджэн яухри школым къыщ1эк1ыжауэ Аслъэнрэ Муратрэ унэм къэк1уэжырт. Абыхэм къалъэгъуащ тыкуэным къыщ1эк1ыжа нанэр. Абы къищэхуахэр илъу чы матэ хьэлъэ и1ыгът. Аслъэн тхылъылъэр Мурат иритри нанэ матэр къы1ихащ. Абы нанэр унэм нигъэсыжри къигъэзэжащ. Мурат къеупщ1ащ:

— Хэт а зи матэр зыхуэпхьыжар?

— Нанэщ, – жи1ащ Аслъэн.

Уэ уи нанэу ара? – Урикъуэрылъху, хьэмэ урипхъурылъху?

— Хьэуэ, си нанэкъым.

— Ат1э фи гъунэгъу?

Хьэуэ ди гъунэгъукъым.

— Ат1э, уи сыт, дэнэ щыпц1ыхурэ?

— Си зырик1щ, сц1ыхуркъым.

— Ауэ нанэщ.

(Сыт хуэдэу къыхэщрэ Хьэсэн мы дыкъызэджа рассказым?)

Егъэджак1уэ: Сыт хуэдэ хабзэхэр фи унагъуэхэм щызек1уэрэ?

Егъэджак1уэ: Иджы ди хьэщ1эхэм зедгъэгъэпсэхунщ, уэрэд, усэ едгъэдэ1уэнщ.

(Уэрэд «Жьы хъуа ц1ыхухэр ф1ыуэ флъагъу»).

Еджак1уэ:

«Псалъэжагъуэ».

Зэгуэрым семыгупсысу

Зы псалъэ къызжьэдэк1ат.

Ар мамэ и гущ1эм нэсри,

И нэпсыр къыщ1игъэк1ат.

К1иякъым мамэ. Схуэшхыдэу,

Зыпсалъи къызжимы1ат.

И 1элъэщ1 к1апэм щэху дыдэу

И нэпсыр к1уэц1игъэпщк1уат.

А нап1эзып1эм си псалъэм

Сык1элъыпхъуэнут, слъэк1ам.

Ауэ, шэм хуэдэкъэ псалъэр,

Къимыгъэзэж п1эщ1эк1ам.

Сымыщ1эу сщ1эныр сыхэплъэу

Сэ махуэ псор есхьэк1ат.

Мамэ и жагъуэ хъун псалъэ

Щхьэ си жьэм къыжьэдэк1ат?

Сэ шыгъушыпсып1эм сыхэлъу

Жэщ к1ыхьыр езгъэк1уэк1ат,

Си псэм щыщ хъуауэ къысхэлъым

Сэ, дауэ сегуэуэк1ат?

Анэ гухэм нэхърэ нэхъ п1ащ1э,

Нэхъ махэ умыгъуэтын.

Зы мыхьэнэншэу къыпщыхъури,

Яхуохъур ахэм удын.

Дахущывгъэт нэхъ гумащ1эу

Анэхэм дахуэвгъэсакъ.

Сэ псалъэжагъуэ жыс1ар зэ,

Зезгъэ1этауэ си макъ

Тенауэ, къупщхьэ къысф1эщ1у,

Иджыри ф1элъщ си тэмакъ.

(Мыкъуэжь Анатолэ)

Егъэджак1уэ: Псоми зэрытщ1эщи, 1уэры1уатэм мыхьэнэшхуэ и1эщ щ1эблэр гъэсэнымк1э. Лъэпкъым и гупсысэр, и дуней еплъык1эр, и акъылыр на1уэу къыхощ псалъэжьхэм. Ахэр 1уэхугъуэ куэдым епхами, жып1э хъунущ, абы я къэлъэн нэхъыщхьэр гъэсэныгъэрауэ. Сыт хуэдэу къыхэщу п1эрэ зэик1 жьы мыхъу псалъэжьхэм нэхъыжьым хуэщ1ын хуей пщ1эмрэ нэмысымрэ?

Еджак1уэ: (зэпеуэ)

1. Нэхъыжьыр гъэлъап1и (уищхьэ лъап1э хъунщ).

2. Зинэхъыжь еда1уэ (и 1уэху мэк1уатэ).

3. Жьымеубзи (щ1эр гъэгушхуэ).

4. Нэхъыжьымжьэет, (нэхъыщ1эм гъуэгует).

5. Нэхъыжь зымыгъэлъап1эр, (щхьэ лъап1эгъуэ ихуэркъым.)

6. Нэхъыжь к1элъыджэркъым — (к1элъок1уэ);

7. Щ1алэ къагъапц1э щхьэк1э, (л1ыжь пц1ы хуаупсрэ?).

8. Жьызэрымысымнэмысилъкъым, (щ1э зэрымысым насып илъкъым).

9. Жьант1эм ущ1эмыкъу (пхуэфащэмэкъыплъысынщ).

10. Нэхъыжьыф1 зи1э (нэхъыщ1эф1и и1эщ).

11. Жьырщхьэукъуэреймэ, (щ1алэр джэгурейщ).

12. Л1ыжьыр жьэгум мак1уэ, (щ1алэр джэгум мак1уэ).

13. Ужьмэжьыхуэдэщыти, (ущ1эмэ, щ1э хуэдэущыт).

Еджак1уэ:

«Дадэрэ нанэрэ».

Дадэ хъыбар сэ къызже1э,

Нани ищ1э шыпсэхэр сегъащ1э.

Дадэ куэдрэ сэ къыздогушы1э,

Нанэ сытым дежи схуогумащ1э.

Сыкъиинми дадэ зысхуешы1э,

Сыгъынанэми, нанэ зы жимы1э.

Т1у имыщ1у сэ дадэ сыт жызмы1эм

Нанэ хуэдэу къысхуэсакъ щымы1э.

Дадэ 1эджэрэ гуф1эу схуожы1эщ1э,

Нанэ и 1эф1агъыр фэ фымыщ1э.

Дади нани си псэм хуэдэщ,

Сэ абыхэм сахэмыдэ –

Зым фимы1э ахэм хуэдэ.

(Жылэтэж С.)

Егъэджак1уэ: Ц1ык1ухэ, иджы жыдывгъэ1эт, сыт хуэдэ гъэсэныгъэ къыхэфха едгъэк1уэк1а псалъэ макъым?

1. Нэхъыжь и лъэ1у умыгъэзэщ1эныр емык1ущ.

2. Жьыхъуар дэ1эпыкъуэгъуншэ пщ1ы хъунукъым.

3. Уианэ и жагъуэ пщ1ыныр, уиадэ уемыдэ1уэныр.

4. УиХэку, уилъэпкъ уепц1ыжыныр.

5. Хабзэм узэрыхущытым хуэдэущ, гъащ1эри къызэрыпхущытыжынур.

Еджак1уэ: Пщащэ зэк1ужхэ! Щ1алэ къуданхэ!

Нэхъыжьым хуэфащэщ пщ1э лей!

1эгур вгъэлъалъэ, пшынэр вгъэпсалъэ,

Нэхъыжьым хуэдывгъэщ1 ислъэмей!

«Адыгэкъуажэ». (сабийхэм уэрэдыр ягъэзащ1э, къофэ).

Сочинение си бзэ си адыгэбзэ

В главном – единство, в спорном – свобода, во всем – любовь.

Св. Блаженный Августин

Газета МОУ СШ №2 г. Тырныауза КБР, №4 (16).

21 февраля – Международный день родного языка!

Читайте в номере:

В тебе тепло есть материнской груди, И запах трав родных тебе полей,, Вся свежесть рощ в твоих словах пребудет,, Как молоко балкарских матерей.

В день горя ты, как посох, нам хорош,

В день радости ты, как зурна, поешь., Родной язык, ты юности язык!, Родной язык, ты верности язык!, Кайсын Кулиев

согласно требованиям обычая, своего гостя он не позволит оскорбить… особа гостя – неприкосновенна…

Евгении Баранов.

«Тилсиз миллет жокъ болур».

«Тил – кесген бичакъ, сез – атылгъан окъ».

«Атала сезю – акъыллы кезю».

Ана тилден дерс

Эски жыл бошала тургъан кюнлени биринде устазыбыз жангы жылны юсюнден эркин темагъа сочинение жазаргъа буюрады. «Нении не да кимни юсюнден жазайым?» — деп, сагъышха къалама. Кёпмю, азмы турдум ол халда, билмейме, бир заманда тёгерегиме къарасам, нёгерлерим, кими желкесин къашый, кими сагъышха къалып, кими да аяусуз жаза тура эдиле. Мен да алдым къаламымы къолума, алай, былай деп, башыма абери келмеди. «Не амал этсин адам?» — деп, тёгерегиме армаулу къарадым. Класс нёгерлерим бир бирлеринден аяусуз «урлай» тургъанларын эследим. «Аха!» дедим да, къатымда олтургъан Чурайды да, ол жазгъанны кесими къагъытыма тюшюрюп тебредим. «Ыхы, энди кёргюзтейим фахмум болгъанын бла болмагъанын сизге» дегенни айтып, аяусуз кёчюре тургъанымлай, устазыбыз сирелип тохтамаймыды къатымда.

Былай иги суратлар ючюн тап сёзле излейме ансы, — дерге кюрешдим, алай мени «угъайымы» ол къулагъына алмады.

Мен Камашны къатына олтурдум.

Мен Камаш жазгъанны къагъытыма, къошмай, къоратмай, тюшюрдюм.

Бир кесекден устаз жазгъаныма кёз жетдирди да, былай шыбырдады:

— Сюймей а, — деди да, Чурай мени жазгъанымы кесини къагъытына тюшюрюрге ашыкъды. Аны къатында олтургъан Чаммак да бойнун Чурай таба терк-терк соза башлады. Анны къошусу — Чаммакдан, анны къатындагъы да – къоншусундан, алай эте, битеу класс, бир бирден алып, сочиненияны терк окъуна жазып бошады. Сора жашла, бире-бирем, экеу – экеу болуп, жазгъанларын устазны аллына салдыла. Алада уа былай жазылып эди:

«Дорогой бизни учителибиз Адей Менович. Сизни жангы год бла поздравлять этебиз. Ётхен года сиз бизге бийик оценкала салып болгъансыз. Энди года да так держать! Аны ючюн здоровьягъыз уллу болсун, хайыт болсун. Сизни уважать этхен классыгъыз».

Адыгэбзэ-адыгэпсэ

«Зи бзэр бзэ мыхъуну жылэ закъуи бгъуэтынукъым,

фIэIуэхуу, хуэIэзэу игъэлажьэмэ».

Анэдэлъхубзэ! Узыгъэгушхуэ псалъэхэр зэрызыхэпщIэр, узыщыщ лъэпкъри, абы и хабзэ дахэри, уи щIыналъэм хуиIэ пыщIэныгъэри къозыгъащIэр анэдэлъхубзэрщ. Бзэращ ди лъэпкъыр дызэрыгушхуэ хъугъуэфIыгъуэхэр, IэпщIэлъапщIагъэр, хабзэ дахэр ди деж къэзыхьэсар. Абы и фIыгъэкIэ дэ дыщыгъуазэщ ди адэжьхэм къадэгъуэгурыкIуа уэрэд, хъыбар, псысэ, таурыхъ хьэлэмэтыщэхэм, тхыдэм къыщыхъуа Iуэхугъуэ инхэм. Ар уасэ зимыIэ къалэну ди бзэм хузэфIэкIащ.

Лъэпкъым и къэкIуэнур къыгуэхыпIэ имыIэу епхащ абы и бзэм. Ар лъэпкъыр зэзыпх «кIапсэ» лъэщщ, зы лъэпкъыр адрейм къыщхьэщызыгъэкIфащэщ. НэгъуэщIыбзэ зэбгъащIэу уи анэдэлъхубзэр хыфIэбдзэжыныр, абы гулъытэ хуумыщIыныр къуаншагъэшхуэщ.

Уадыгэкъэ уэ? упщIэм жэуап щепткIэ «сыадыгэщ» жыпIэныр мащIэщ: абы къиубыд псори бгъэзэщIэфын хуейщ. Адыгагъэ, нэмыс, пщIэ жыхуаIэхэр адыгэу зызыбжыж дэтхэнэми хэлъыпхъэщ. А псом я щхьэращи адыгэбзэр шэрыуэу Iурылъын хуейщ лъэпкъым и цIыхуу зызылъытэж дэтхэнэми.

Бзэр анэ быдзышэм щIыгъуу уи псэм хохьэ, къыбдохъу. Аращ адыгэхэм абы зыхуэбгъадэ мыхъун псалъэ IэфIыщэкIэ – анэдэлъхубзэкIэ щIеджэхэр.

Си бзэ дахэу адыгэбзэ,

Си бзэ щабэу адыгэбзэ,

Узигъусэщ жэщи махуи,

Гущ IагъщIагъщIэлъу сянэм и бзэ.

Адыгэбзэ, уэ си гъащIэм

Хьэл — щэныфIхэр къыхэплъхьащ

Сыбгъэгушхуэу сытым щыгъуи

Уэ си гъащIэм ухэлъынщ.

Адыгэбзэм нэхъ сфIэдахэ

Зы бзэ закъуи зэхэсхакъым.

Адыгэбзэм хабзэ дахэр

Адыгэбзэ, сэ уи дыгъэр

Махуэ къэскIэ кысхуоупсэ,

Адыгэбзэм и дахагъэм

КъысхуэкIуэм сфIэфIщ сэ хьэщIэ махуэ.

Ирегъэмахуэ е щIымахуэ,

Ар зэрыслъэкIкIэ згъэхьэщIэнщ.

ДиIащ адыгэм хабзэ дахэ:

Ди унэм щхьэхуэу хэтт хьэщIэщ,

Ар хэту щытми,къепсыхахэм

Бысымыр гуапэ ухуейт IущIэн.

ХьэщIэщым и бжэр зэIухати,

КъэкIуам хуэщIапхъэр зэфIагъэкIт.

Шы зытесари Iэпахати,

Ар фIыуэ шхауэ нэху кърагъэкIт.

Сыт IуэхукIэ хьэщIэр къэмыкIуами,

Езым жи IэхукIэ, емыупщIт.

Ар махуэ дапщэ щымыIами,

Къатехьэлъауэ замыщIт IупщI.

И Iуэху зэфIэкIыу шэсыжамэ,

«Гъуэгу махуэ!» — жаIэу дагъэкIыжт.

ЯфIэфIт узыншэу нэсыжамэ,

Ар ягу иужькIи къагъэкIыжт…

Нэхъыжьхэм хабзэу къагъэнахэм

КърекIуэ жэщу, хуеймэ-махуэу:

СфIэфIщ хьэщIэм гуапэу сыIущIэн.

Инал и къуэш цIыкIум йоупщI:

ЕгъэджакIуэм: «Къэмботрэ Лацэрэ» поэмэм техуауэ сыт жыпIэфын, Аслъэн?

ЕгъэджакIуэм: — Къеджэт уэ, Азэмэт Ньютон Иисак и япэ законыр!

Азэмэт: — НэгъуэщI къыжьэхэмыумэ, пкъыгъуэр и пIэм итщ, зимыгъэхъейуэ.

ЕгъэджакIуэм: — Щапхъэ къэхьыт.

Азэмэт: Щапхъи? Сэ зыр сыщапхъэкъэ: си гугъу къыумыщI закъуэмэ, сисынущ игъащэкIэ мы доскам сыкъыдэмыкIыу.

ЕгъэджакIуэм: — Бзухэм сыт хуэдэ сэбэпынагъ къахьрэ?

ЕджакIуэм: — Ахэр цIыхухэм ядоIэпыкъу хьэпIацIэхэр яшхкIэрэ.

ЕгъэджакIуэм Хьэжмурат доскам дишащ.

Гупсысэр жейри, псалъэр утыку ихьащ.

(Школ сочиненэхэм къыхахауэ).

Редколлегия: Кайтукова Ж., Абдулаева А., Байдаева С., Макитова А., Байзулаева С., Байзулаева Т., Геккиева З., Байсултанова Ф., Догучаева Р.

Руководитель Хаджиева Х. З.

Примеры похожих учебных работ

На кабардинском языке сэ ф1ыуэ слъагъу нарт л1ыхъужь

По роману «Маруся Чурай»

Сочинение бауыржан момыш лы на казахском языке

На балкарском языке мени анам

Источник

Си бзэ, си псэ

Зи бзэр зыф1эк1уэдым и лъэпкъыц1эри мэк1уэд. Дэ дыхуейкъым нарт хъыбархэр, уэрэдхэр, 1уэры1уатэхэр, абы хэт л1ыхъужьхэм я л1ыгъэр, абы хэт ц1ыху гупсысэшхуэ зыхэлъхэм я шыф1эл1ыф1э зэрыт1уатэ ди бзэр къулейсыз тщ1ыну.

«Си адыгэбзэ, уэ улъэщщ,
Зи зэманыгъуэу угурыхуэщ
Анэ быдзышэу уэ у1эф1щ».
Бемырзэ Мухьэдин «Адыгэбзэ».

Лъэпкъым и бзэу
Си псэм хуэдэу
Адыгэбзэ, адыгэбзэ уей.
Щоджэн Леонид «Адыгэбзэ».

Адыгэбзэр си псэкъым
Адыгэбзэр си нэкъым,
Си псэм хуэдэр си анэрщ,
Си нэм хуэдэр си адэрщ.
Адыгэбзэр псысэкъым

· 1ейуэ сыгупсысэркъым.
Ар си нит1ым я нэщи
Ар схэлъ си псэм и псэщи.
Къуныжь Хьэ1ишэт «Адыгэбзэ».

Бзэр т1эщ1эк1ым, дылъэпкъым
Акъыл ин ухуэмей
Къыбгуры1уэу а т1эк1ур
Утетыну дунейм.
Бештокъуэ Хь.

Джэгук1э «Хэт нэхъыбэ псалъэ къыхимыщ1ык1рэ мы псалъэм: анэдэлъхубзэ.
(Анэ, дэлъху, ху, бзэ, анэдэлъху, хуабэ, нэ, зэ, хуэзэ, дэлъ, данэ, адэ, нэху)-ятх.
Адыгэбзэм теухуа сценкэ ц1ык1у къагъэлъагъуэ Аланрэ Астемиррэ.
«Хьэжыгъэ пут закъуэ».
— Хэт фигу ирихьар? Сыт ар нэхъ фигу щ1рихьар?
Зэдывгъэзэхуэжыт Мурат зэхифыщ1а псалъэхэр.
— «Ат1э, араси, казарекокыр. »
(Ат1э, аращ, къызэрек1уэк1ыр)
— «Ат1э дауэ ссын, дызэрекэр урысыбзэс, ди бзэр сыту ссын. »
(Ат1э дауэ сщ1ын, дызэреджэр урысыбзэщ, ди бзэр сыту сщ1ын.
Едывгъэтыт мы Мурат и упщ1эм жэуап.
Ц1ык1ухэм я жэуапхэм йода1уэ.
Псынщ1эрыпсалъэхэр жа1э.
Къуажэхьхэр къащ1э.
Егъ. Анэдэлъхубзэр лъэпкъым и напэщ, и фащэщ, и дамэщ, хъугъуэф1ыгъуэ нэхъ ин дыдэхэм ящыщ зыщ
Зи лъэпкъыр ф1ыуэ зылъагъу дэтхэнэ ц1ыхуми и анэдэлъхубзэр и псэм пещ1, абы и 1эф1агъыр зэрызэхищ1эм иропагэ, сыт щхьэк1э жып1эмэ абык1э ц1ыхур мэгупсысэ, мэпсалъэ, матхэ, йоджэ.
«Сэ бзэуэ си1эр си анэбзэщ,
Ар си анэбзэщ, си адыгэбзэщ.»
етх Джэдгъэф Борис

Анэдэлъхубзэр лъэпкъым и гупсэщ.
Куущ, инщ абы и пщ1эр, гъащ1эм ещхьыркъабзэщ, уахътыншэщ.

Вед. Джэдгъф Хъусен и гупсысэхэр къыпытщэнщи
Ди бзэр дымыщ1эжым лъэпкъ 1уэху зетхьэфынкъым.
Ди бзэр дымыщ1эжым тхыдэм дэ сыт хэтщ1ык1ын.
Ди бзэр дымыщ1эжым дэ зыри тлъэк1ынкъым.
-Маржэ, нобэ фегупсысыт
Дэнэ лъэпкъыр здынэсар?
Зыкъэвгъази псори фыкъеплъыжыт
Мы дэ ди бзэр зэрыхэдутам.
Вед. Аращ ц1ыхугъэ, нэмыс пхэлъын хуейщ.
Адыгэ псалъэм ц1ыхур еущий, егъасэ, зы щ1эблэм и акъылыр адрей щ1эблэм хуехь,тхыдэр ехъумэ, ц1ыхур зэгурегъа1уэ, щ1ыхьыр егъэлъап1э. Абык1э ц1ыхум и дуней еплъык1эр е1уатэ. Адыгэбзэм и къарур гъунапкъэншэщ. Мис аращ ди бзэм дыхуэ1эк1уэлъак1уэу адыгэбзэм пкъырылъ дахагъэр зэхэпщ1эу, псалъэр дызэрыхуейм хуэдэу дгъэшэрыуэу, адыгэ псалъэм гулъытэ ин дыдэ хуэтщ1у, дыкъызыхэк1а лъэпкъым 1урылъ бзэм и дахагъри, 1эф1агъри, и къабзагъри дымыгъэк1уэду дыпсэун щ1ыхуейр.

Заголовок 2 Заголовок 315

Источник

Внеклассное мероприятие Бзэрабзэ си бзэ

специалист в области арт-терапии

Бзэм и махуэм ирихьэл1эу Ботэщей къуажэм дэт ет1уанэ курыт еджап1эм пэщ1эдзэ классхэм щек1уэк1а пшыхь.

— Хэку къызыщалъхуам, къызыхэк1а лъэпкъым къыдек1уэк1 адыгэ хабзэ дахэр куу

хъуным, хъумэным елэжьын.

— Я лъэпкъым, я бзэм хуа1э ф1ылъагъуныгъэм зегъэужьын.

Пшыхьым и ек1уэк1ык1эр

Хэзыщэ псалъэмакъ. (Тхьэгъэлэдж Светэ и макъамэ «Бзэрабзэ си

хъыбар псоми фызогъащ1э.

Нобэ махуэ лъап1эщ,

Ди еджап1эм щ1эсхэр дэ къыдогъэблагъэ.

Нобэ икъук1э махуэ лъап1эу.

Дэ мы школым дашэ хьэщ1эу.

Езыгъ .: Фыкъеблагъэ, Фыкъеблагъэ!

— Фи махуэ ф1ыуэ, нобэ кърихьэл1а псоми! Нобэрей ди пшыхьыр зытеухуар ди бзэ дахэ, ди бзэ 1эф1, ди бзэ шэрыуэращ.

Адыгэм и хабзэщ сыт хуэдэ 1уэхури хъуэхъук1э къыщ1идзэуи, дэри а хабзэм тету щ1эддзэнщ.

— Ат1э дапщэщ къежьауэ п1эрэ а хабзэ дахэр?

— Хъуэхъур ижь-ижьыж лъандэрэ адыгэхэм къадок1уэк1. Хъуэхъуэныр хабзэ дахэщ. Абы пыщ1ар угъурлыгъэрэ акъылыф1агъэрэщ. И ныбжьымрэ и акъылымрэ теухуауэ адыгэхэм мыхъуэхъуэф яхэткъым.

— Адыгэм хьэщ1э и1эмэ, япэ хъуэхъур абы тражы1ыхьу щытщи, девгъэхъуэхъут дэри ди хьэщ1эхэм.

-Ди хьэщ1э лъап1эхэ!

Узыншагъэ быдэ фи1эну,

Фи лъэр здихьам насып здифхьэну.

Нобэ къэфк1уа гъуэгуанэм

Нэхъ гугъехь фымылъагъуу

Куэдрэ ц1ыхухэр вгъэгуф1эу

Усэ ц1ык1ухэр къоджэ

Урысыбзэр хъуащ си 1эщэ лъэщ

Ауэ ф1ыуэ слъагъуу адыгэбзэ макъым

И дахагък1э зыри пэмылъэщ

Налкъут щыгъэу ар къызэролъэлъыр.

Жэнэт бзууэ къо1ущащэр зэм…

Си лъэпкъ уардэ – Нобэ ф1ыуэ слъытэм

И къежьап1эр ди уахътыншэ бзэрщ.

Езыгъ: Дэ си1эщ анэдэлъхубзэ дахэ, шэрыуэ, купщ1аф1э.Ар адыгэбзэщ. Ди адыгэбзэр бзэ нэхъ жьы дыдэхэм ящыщщ.

— Сэ сыадыгэщ! – жызы1э дэтхэнэми ищ1эну и къалэнщ адыгэбзэр, сыт щхьэк1э жып1эмэ ар абы и лъым хэтщ, и анэдэлъхубзэщи, къыдалъхуащи.

Бзэр щымы1эм, щы1экъым лъэпкъри. Бзэ нэхъыбэ пщ1эху, уи акъылым зеужь, гъащ1эм ухэплъэ уохъу. Нэгъуэщ1ыбзэ пщ1эмэ адыгэбзэр зыщыбгъэгъупщэн хуейуэ аракъым. Аращи дывгъэбзэрабзэ ди бзэр!

Езыгъ : Упсэу уэ куэдрэ!

Уэрщ лъэпкъым и лъабжьэр.

Упсэумэ, ди лъэпкъыр псэунщ.

— Ди бзэм тегузэвыхьхэр дэ ди закъуэкъым, ат1э мэзым щ1эс псэущхьэхэри егъэп1ейтей а 1уэхугъуэм. Ат1э девгъэплъыт абыхэм я зэ1ущ1эм. Теплъэгъуэм зэреджэр «Зи бзэр зымыщ1эж щхьэщытхъу». (2-нэ классым зыкъагъэлъагъуэ )

(Мэзым и макъ къо1у)

Езыгъ.: Щ1ып1э куэдым щикъухьащ ди адыгэхэр. Сыту гуапэт а къомыр зыуэ зэгъусэу культурэми, бзэми, зэрагъэузэщ1у щытыну. Дэнэ ущымы1эми, уадыгэщ.

Ц1ык1ухэм псалъэжьхэр жа1э

— Бзэр джатэм нэхърэ нэхъ жанщ

— Адыгэ хабзэр адэ щ1эинщ

— Адыгагъэр – нэмысщ, нэмысыр – насыпщ.

— Адэр дэм хуэдэщи, анэр нэм хуэдэщ

— Уи адэ и щ1ап1э гъэдахэ, уи анэ дахэу епсалъэ.

— Адыгагъэ мыщ1э адыгэбзэ щ1экуъщ.

— Адыгагъэр къалэнщ, армыхъумэ 1уэхутхьэбзэкъым.

— Еблагъэ зи бэм и бын мэжал1экъым

— Псэм ф1э1эф1ыр, нэм ф1эдахэщ

— Бзэгур шэм нэхърэ нэхъ жэрщ

— 1ущыр щэ мэчэнджащэ

— Акъыл к1эщ1ыр бзэгу к1ыхьщ

— Акъылыр къалэнкъым, хабзэр убзэныркъым.

— Пшынауэр бгъунлъэм, лъэпкъыр мэук1ытэ.

Ди анэбзэу-ди адыгэбзэр ф1ыуэ зэрытлъагъур, зэрыдгъэшэрыуэр къыджезы1энур псынщ1эрыпсалъэхэрщ. Псынщ1эрыпсалъэхэр жы1эгъуей щхьэк1э, бзэр къута хъунымк1э сэбэпышхуэщ, щ1эныгъэ зэмыл1эужьыгъуэхэм я къихып1эщ. Девгъээда1уэт – т1э абыхэм.

— Жьэгум дэлъ яжьэ жьэражьэм л1ыжь жьак1эхум кхъужь мыхъу пэрихъумащ

— Зазэ и зэзыр зэзэмызэ мэуз.

— Пыжь пызу пыту щыту жыг.

— Щак1уэ щ1алэм щ1ак1уэ щ1агъым щ1акхъуэ ныкъуэ щ1элъу щ1ихри щ1эк1ыжащ.

— Щ1алэ щ1акъуэр щ1ыунэм щ1ыхьэри щ1ак1уэ щ1агъым щ1элъ щ1акъуэ ныкъуэр щ1ихри ещ1экъуауэурэ щ1эк1ыжащ.

— Гъук1эр бгъук1э къалъэри пк1элъейм дэлъеижащ

— Мыщэр пэщащэурэ мащэм ищэтащ

Езыгъ.: 1уэры1уатэм и ф1ып1эщ къуажэхьхэри. Ахэр зэгъэк1уауэ, шэрыуэу, зэгъэщ1эгъуаф1эу гъэпсащ. Къуажэхьхэм къуагъащ1э лъэпкъым и акъылымрэ и гулъытэмрэ здынэсыр. Ижь-ижьыж лъандэрэ ц1ыхухэм пщыхьэщхьэрэк1э лэжьыгъэ нэужьым зыщагъэпсэхук1э къащ1эу щытащ а къуажэхьхэр. Ат1э къэфщ1эфыну п1эрэ фэри ахэр. Девгъэплъыт, ди хьэщ1э лъап1эхэ.

— Сэ сыхуейт зыхуэзгъэзэну ди хьэщ1эхэм. Класс къэсыхук1э ц1ыху т1урыт1 фыкъыдогъэблагъэ ди сценэм. Дызэпеуэнщ класск1эрэ, тек1уэм саугъэт къелэжь.

Феплъыт мы къуажэхьхэр къыфхуэщ1эмэ:

Къан хъыджэбзит1 зэлъэпагъщ. ( Набдзэ)

Зэкъуэшитху док1уейри бырт1ым ц1ык1у къап1ыт1 . ( 1эпхъуамбитху, пэ)

Дзэ уз зымыщ1э, дзэ куэд зы1ут. ( Пхъэх)

Зи щхьэр матэ, зи к1эр топ. ( Аслъэн)

Хьэуазэ и къуэ щ1ыбыбгъуэ. ( Щ1акхъуэ)

Нэ ц1ык1у, пэ ц1ык1у, тэн ц1ык1у зыщыгъ. ( Дзыгъуэ)

Вакъэ лъапэ к1ыхьу мэз щ1ыхьэрей. ( 1эжьэ)

Щ1ым и 1эф1ыр къыщ1эзыш, шэм и хужьыр къызэрыж, жылэр зыгъэунэ, быныр къэзыгъатхъэ. ( Нартыху)

Банэ топу зи пэр т1ей (цыжьбанэ)

Зи пэр папц1э, зи к1эр гъуанэ (мастэ)

К1уэ пэтми бжьиз зымык1у (гущэ)

Вагъуит1 яку 1уащхьэ (пэ)

Ди гуэн ц1ык1у лы изщ (1эпхъуалъэ)

— Езыгъ : Фыпсэу, хъарзынэу фыкъыздэлэжьащ. Ик1и т1эк1у зыдывгъэпсэху. Абык1э дэ къыддэ1эпыкъунщ ди пэщ1эдзэ классым щеджэ ди еджак1уэ ц1ык1ухэм я къафэр. Къедывгъэблагъэ!

(къафэ) (Къул Фат1имэ и макъамэ «Си адыгэбзэ»)

— Езыгъ: Адыгэбзэр бгъэлъэп1эн, бгъэбэгъуэн, бгъэбзэрэбзэн папщ1э, уадыгэ нэсу, адыгагъэ пхэлъу, адыгэлъ пщ1эту ущытын хуейщ. Дэтхэнэ зы лъэпкъми бзэр зы1эщ1эдгъэк1, 1эщ1ыб тщ1ы хъунукъым. Ди бзэр ф1ыуэ тщ1эуэ, бзэм зедгъэужьыну дэрэжэгъуэу ди1эу дыщытын хуейщ. «Бзэр зэм нэхърэ нэхъ дыджщ, фом нэхърэ нэхъ 1эф1щ, джатэм нэхърэ нэхъ жанщ» жыхуа1э псалъэжьыр зэик1 зэщыдгъэгъупщэ хъунукъым. А гузэвэгъуэр къамыгъэхъун е нэхъ мащ1э ящ1ын папщ1э, бзэр ц1ыхум ф1ыуэ егъэлъэгъун, егъэджын, хъума хъун мурадк1э 2000 гъэм ЮНЕСКО – м мазаем и 21 махуэр бзэхэм я махуэу траухуауэ ягъэлъап1э. Ди лъэпкъым и бзэ, ди анэдэлъхубзэм папщ1э адэк1э ц1ык1ухэм фэ фхуагъэхьэзыращ ди 1уэры1уатэм хыхьэ сабий джэгук1э къебжэк1 «Ди къаз ц1ык1у плъэгъуа?»

Хэт, ц1ык1ухэ, фэ фщыщу къебжэк1ым хуэ1эзэр, хэт и жьэнахуагъэм дык1элъигъэплъын?

Т1ум къебжэк1 жа1э:

Дунейм тетым сыт нэхъ дахэ?

-Абы нэхъ дахэжыр сыт?

-Адыгэшыр зыгъэдахэр сыт?

-Ар зыгъэгубзыгъэр сыт?

-И бзэрщ- адыгэбзэрщ.

Езыгъ: Адыгагъэр дэни къыщыхощыр, ди адыгэ уэрэдхэми, ди усак1уэ, тхак1уэ 1эзэхэм я 1эдакъэщ1эк1хэми. Девгъэда1уэт-т1э абыхэм.

(ц1ык1ухэр усэ къоджэ)

Адыгэбзэ – си анэбзэ

Си лъэпкъым и псэр

Сэри ди Тхьэшхуэм къыс1урилъхьащ.

А бзэм нэхъ лъап1э

Щы1эщ жи1эу: «Ди бзэр мыхьэнэншэщ».

Щы1эщ жи1эу: «Ди бзэр къулейсызщ».

Бэзэр 1уэхухэр мыхъумэ, нэгъуэщ1 гуэрхэм

Я щхьэ уи1эбэну «къыбдэмыбз».

Ар жызы1эм, ахэр зи жьэ къек1уэм,

И анэ быдзышэр ещ1 хьэрэм.

Зи бзэр нэгъуэщ1ыбзэк1э зыхъуэжым,

Сыт имыхъуэжыну къыхуэнэн?

«Анэдэлъхубзэ» (Тхьэгъэзит Зубер)

Лъэпкъым и хабзэр хэкIуэдэжат

Ауэ, упсэумэ, анэдэлъхубзэ,

Адыгэ хабзэри мыкIуэдыжынщ.

Адыгэ хабзэр дзапэ уэрэдкъым,

Дыхуэмеижуи, IэщIыб тхуэщIынкъым.

Адыгэ хабзэр-ар анэдэлъхущи

Ди псэр пытыхукIи, дэ дгъэзэщIэнщ.

Езыгъ: Адэк1э ди пшыхьым уэрэдк1э къыпащэнщ ди езанэ классым щ1эс еджак1уэ ц1ык1ухэм.

Езыгъ: Ди пшыхьым и пэм деж зэрыжыт1ащи, адыгэм и сыт хуэдэ 1уэхури хъуэхъук1э къыщ1едзэ,хъуэхъук1и еух. Дэри а хабзэм дытету дыхуейт ди пшыхьым ик1эм деж ди адыгэ лъэпкъым дынывэхъуэхъуну.

(ц1ык1ухэм хъуэхъу жа1э)

Ди гур хуабэ къысхуэфщ1ащ,

Псалъэ дахи зэхэтхащ,

Бзэми дэ зедгъэужьащ,

Ныбжьэгъу куэди къэдгъуэтащ.

Саугъэту дэ хъуэхъу дахи нывжет1ыну дыхуежьащ.

Уафэ джабэр ди унэ бжыхьу,

ЩIым и лъащIэр дитIысыпIэу,

Ди анэ-адэхэр псом хуэмыдэу тлъытэу,

Ди зэхуаку дэлъыр гулъытэу,

Дызытеувэр щIы фIыцIэ щабэу,

Адыгэ Хабзэр ди щIэблэм едгъащIэу,

Шыгъу пIастэм зыщыдмыгъащIэу,

ФIы щIэным дыхуэпIащIэу,

Нэщхъеягъуэхэр ди мащIэу,

Адыгэ цIыхухэр щэджащэу,

Уз бзаджэхэм дыгъуасэр я мащэу,

Жьы угъурлыхэр къытхуепщэу,

Ди Iэнэм тетыр тхъущIэжу,

Ди тхыдэ телъыджэр тщIэжу,

Ддэр цIыхугъэрэ напэу,

Адыгэ Хэкум и Iуэхур тфIэнэхъапэу,

ЗэгурыIуэныгъэр ды зэхуакум щыбатэу

Ди псыежэххэм я щIагъыр мывэкIэщхъыу,

Адыгэ лъэпкъыр Тхьэм дигъэпсэу.

Езыгъ: Зыузэщ1, еф1ак1уэ, си лъэпкъ дахэ!

Бзэрабзэ си бзэу адыгэбзэ!

Узыншэу, ди щIэблэ Iумахуэ!

Еф1ак1уэ, гъагъэ адэжь лъапсэ!

Ет1энэгъэ ф1ык1э, си адыгэ махуэ!

Езыгъ: « Бзэрабзэ си адыгэбзэ» зыф1этща ди пшыхьри и к1эм нэсащ. Дыхуейт дэ ар зыхуэтщ1ыжыну куэд дыдэ мыщ1эу ди пэщ1эдзэ классым къыщ1эк1а иджы етхуанэ классым дгъэк1уа ди еджак1уэ ц1ык1ухэм я къафэмк1э.Фыпсэу, ф1ык1э дызэхузэ! ( уэркъ пщащэ къафэ )

Источник

КIэдэкIуей Ларисэ Умар и пхъур

Россием и лIыхъужь цIэр зезыхьэ ПсэукIэ-Дахэ курыт еджапIэм и егъэджакIуэ

Темэр:  «Адыгэ хабзэкIэ зэджэр зищIысыр»

Гъэсэныгъэм и сыхьэт

Темэр:  «Адыгэ хабзэкIэ зэджэр зищIысыр»

Мурадыр: 

1) Хабзэм теухуауэ ебгъуанэ — епщ1анэ классым щ1эс ц1ык1ухэм я щ1эныгъэр здынэсыр къэпщытэжын.

2) Еджак1ухэм лъэпкъым и 1уэры1уатэр ф1ыуэ егъэлъагъун.

        3) Адыгэ лъэпкъым и щэн-хьэл дахэхэм щапхъэ къытрахыфу гъэсэн.

        4) Адыгэхэм я псэук1ар, ик1и щек1уэк1ар зэрытхъумэн хуейм къыхуеджэн.

          Еджак1уэхэм я къэлэн нэхъыщхьэхэр:

— ебгъуанэ — епщ1анэ классым щ1эс еджак1уэхэм хабзэмк1э я щ1эныгъэр здынэсыр къэхутэн;

—  хабзэм щыщ 1уэхугъуэ нэхъыщхьэхэр еджак1уэ нэхъыщ1эхэм зэращ1эр сэтей къэщ1ын.

          Зыхуэгъэза сабийхэм я ныбжьыр: илъэс 14-15

          Зыхуэныкъуэну нэрылъагъу пособиехэр:

 псалъэжьхэр, адыгэ макъамэхэр: «Итамбылак1уэ», «Уэзы Мурат»; адыгэ къафэхэр : «Удж хэш», «Уэркъ къафэ»; презентацэ, лэжьыгъэ ягъэзэщ1ахэм я выставкэ;  Абдокъуэ (Гунжаф1э) Фатимэ и усэ сатырхэмк1э къагъэщ1а уэрэд «Тенджыз ф1ыц1э», Тхэгъэлэдж Светланэ и уэрэд «Си адыгэбзэ».

1. Пэщ1эдзэ псалъэ. Егъэджак1уэ

Нобэ мыбдеж къызэхуэса ди хьэщ1э лъап1эхэм фэдгъэлъэгъуну, федгъэдэ1уэну дыхуейт «адыгэ хабзэр нобэ» зыф1этща ди урокыр. Ижь-ижьыж лъандэрэ адыгэ хабзэр ц1ыхухэм къадогъуэгурык1уэ.

Сыт адыгэ хабзэр зищ1ысыр т1э? Адыгэ хабзэр – ар ц1ыхубэм, Кавказым ис адыгэхэм я дуней тетык1эщ. Адыгэ хабзэм ц1ыхум и хьэл-щэным зрегъэужь, нэмыс пхэлъу, нэхъыжьи, нэхъыщ1и пщ1э хуэпщ1у, укъыщалъхуа Хэкур пхъумэжу дунейм утетынырщ къигъэувыр. Гъэсэныгъэ ущииныгъэм теухуауэ икъук1э мыхьэнэшхуэ и1эщ адыгэ хабзэм. Адыгэхэр къэзымыц1ыху мы дунейм теттэкъым, сыт щхьэк1э жып1эмэ, абыхэм я дуней тетык1эр, я хьэл-щэнхэр, я нэмысыр нэхъ лъагэт. Ди жагъуэ зэрыхъущи, нобэ адыгэу мы ди щ1ып1эм щыпсэур мащ1эщ. Нобэ дэ вжет1эну, къывэдгъэщ1эжыну дыхуейт адыгэхэр дызэрыхъу бжыгъэр.

Ахэр къывжи1энщ ди еджак1уэ ныбжьыщ1э, 10-нэ классым щеджэ Ламкъуэ Мадинэ

Дапщэ –

Адыгэхэр нэхъ лъэпкъыжь дыдэу дунейм тетхэм ящыщ зыщ. Абы къыхэк1ыу сыт и лъэныкъуэк1и адрейхэм къахэщ лъэужьышхуи къыхашащ абыхэм ц1ыхухэм я тхыдэм. Ди эрэм и пэк1э IV л1эужьыгъуэм икухэм прото-адыгэхэм къыщызэрагъэпэщащ къухьэп1эмк1э гъэза Хы ф1ыц1э 1уфэм Синэ къэралыгъуэр. Ар иджырей Россие Федерацием нэхъ ныбжьышхуэ зи1э къэралыгъуэу къыщалъытэхэм ящыщ зыщ. Арщхьэк1э, адыгэхэр я хуитыныгъэм щ1эбэн зэпыту псэун хуей хъуащ. Ар къызыхэк1 щхьэусыгъуэхэм ящыщ зыщ ахэр щыпсэу щ1ыналъэм и географическэ щытык1эр. Ди щ1ып1эм 1эмал щыбгъуэтырт Ипщэк1и, Ищхъэрэк1и, Къуэк1ып1эмк1и, Къухьэп1эмк1и щызэбгырык1 гъуэгухэм уак1элъыплъыну. Аращ зэман-зэманк1э къару шынагъуэк1э зыкъыпэщ1асэу щытахэр гуинхэр, булгархэр, монголхэр. Икъук1э леишхуэ къащытехьар илъэсищэк1э зэпымыууэ ек1уэк1а урыс-кавказ зауэрщ. А зауэм щыщ1идза лъэхъэнэм адыгэхэм я бжыгъэр мелуани 2-м нэсу щытамэ, и к1эухым зэрыхъужыр зы мелуант. VIX л1эщ1ыгъуэм и 60 гъэм и п1эщ1эдзэм а бжыгъэр зэрыхъужыр мин 100-т. Ауэ щыхъук1э псэууэ къэна ц1ыхум 10 къэс 9-нэ щалъхуа Хэкур залымыгъэ 1ейк1э ирагъэбгынащ. Адыгэхэм хуэдэу леишхуэ къызытехьа зы лъэпкъи къэгъуэтыгъуейщ. Ноби, фыщыгъуазэщи, абы лъандэрэ илъэси 130-рэ дэк1а пэтми, адыгэхэм нэхъыбэу я псэуп1эр хамэ щ1ып1эхэрщ. Нобэм къэса тхыгъэхэм къызэрыхэщымк1э, Хы Ф1ыц1э 1уфэм къыщыхута бгырысхэм я бжыгъэр 1858-1865 гъэм къриубыдэу ц1ыху мин 495-рэ мэхъу. Абы щыщу 413-р адыгэ лъэпкъым щыщщ. Депортацэ нэужьым щ1ып1эм къинэжар мини 100-щ. Ар лъэпкъым и процент 90-м нос. Иджы феплъыт адыгэхэр здэ1эпхъуа щ1ып1эхэм. Япэрауэ, Тыркум къыщагъэлъэгъуа бжыгъэхэр ц1ыху мин-600-м къыщыщ1идзауэ мелуан-3-нос. 1950-1983 гъ. къриубыдэу къэхутэныгъэ ирагъэк1уэк1ащ иужьырей илъэси 100-м адыгэхэр щыпсэу щ1ып1эхэм ехьэл1ауэ я бжыгъэхэр зэрыхэхъуам:

Тыркум – 2,5%, Сирием – 3,2%, Иорданием – 2,7% — к1э хэхъуащ. 1980 гъ. къык1элъык1уэ илъэс 15-м кръриубыдэу Иорданиемрэ Тыркумрэ щыпсэухэм хэхъуэшхуэ зэра1эр къэплъытэмэ, илъэс къэс бжыгъэр процент 1,5% — к1э дэк1уеящ. Абы ипкъ итк1э дыщыуэну къыщ1эк1ынкъым, иджыпсту Тыркум, Иорданием, Сирием щыпсэу адыгэхэр мелуан 4,5-м нэблагъэу зэрыщытыр.

Адыгэр нэгъуэщ1 лъэпкъыу мин зыбжанэ щы1эхэщ Восток Гъунэгъумрэ Африкэ Ищхъэрэмрэ хыхьэ къэралыгъуэхэу Иракым, Ираным, Сауд Хьэрыпым, Мысырым, Ливием, Туникым; Европэ къэралхэм, США-и, Канадэ, Германие, Австарлие, к1эщ1у жып1эмэ адыгэхэр зэрымыс къэрал къэгъуэтыгъуейщ. Зэрыфлъагъущи, Кавказым ик1ауэ нэгъуэщ1 къэралхэм щыпсэухэм я бжыгъэр мелуан 5-м зэрыф1эк1ым шэч хэлъкъым.

 2. Егъэджак1уэ

Зэрыфлъагъущи, Мадинэ къывжи1ахэр дэтхэнэ зыми фи гуапэ хъуащ, сыт щхьэк1э жып1эмэ, адыгэхэр иджыри допсэу, долажьэ, хабзэр дохъумэ, ик1и псом нэхърэ нэхъ гуапэу адыгэхэр ноби дымащ1экъым, бжыгъэр зэрыхъур иджыри тэмэму зэхэгъэк1а хъуакъым. Къык1элъык1уэу, дэ федгъэдэ1уэну дыхуейт адыгэхэм сыт щыгъуи псалъэ пэжхэр гъэсэныгъэ-ущииныгъэм ехьэл1ауэ къагъэсэбэпыр.

3. Сэ нобэ фезгъэдэ1уэну сыхуейт, ц1ыхум и Дуней еплъык1эр къэзыгъэлъагъуэ псалъэжьхэм:

а) «Акъыл зи1эм имы1э щы1эжкъэм»

б) «Анэм и хабзэр пхъум и бзыпхъэщ»

в) «Ахъшэр пшахъуэщи, гъащ1эр пц1ащхъуэщ»

г) «Бзур зы1этыр дамэщ, ц1ыхур зы1этыр акъылщ»

4. Сэ фезгъэдэ1уэнщ, хабзэм, ушииныгъэм, гъэсэныгъэм, щ1эныгъэм епха псалъэжьхэм:

а) «А сигу зы1эжьи, а си жьэ зыубыд»

б) «Акъылым и лъапсэр чэнджэщщ»

в) «Гупсыси псалъэ, зыплъыхьи т1ыс»

г) «Е пщ1ауэ ф1ы ущымыгугъ»

д) «Нэмысым насып къыдок1уэ»

5. Едж

а) «Нэхъыжьым жьэ ет, нэхъыщ1эм гъуэгу ет»

б) «Удафэ и акъыл ирефыж»

в) «Уэшх блэк1ам щ1ак1уэ к1элъомыщтэж»

г) «Фадэ зи ныбжьэгъум жып гъуанэ щ1этщ»

6. Едж

Сэ фезгъэдэ1уэну сыхуейщ, тхыдэм, зауэм, мамырыгъэм, адэ хэкур ф1ыуэ лъэгъуным теухуауэ псалъэжьхэм:

а) «Дунейр къэк1ухьи, уи унэ ихьэж»

б) «Дыщэ унэ нэхърэ ди унэжь»

в) «Зауэ езыгъажьэ и щхьэ лажьэ хуохъуж»

г) «Зауэм и к1эр хьэдагъэщ»

д) «Хьэрэ пэт и къуажэр ибгынэркъым»

7. Едж

Феда1уэ лэжьыгъэм епха псалъэжьхэм

а) «Гъэмахуэ тхьэмахуэр, щ1ымахуэ гъуэмылэщ»

б) «Бжьэ зыдэсым фо дещ1э»

в) «Улажьэмэ лэжь пшхынщ, умылажьэмэ, лажьэ бгъуэтынщ»

г) «1уэху мыублэ, блэ хэсщ»

д) «Лэжьыгъэм хэзагъэр щ1эныгъэми хозагъэр»

8. Егъэджак1уэ

Зэрыфлъагъущи, адыгэ псалъэжьхэр сыт хуэдэ 1энат1эми ехьэл1ащ абы къегъэлагъуэ псалъэжьхэм ц1ыхум и хьэл-щэным зызэригъэужьыр.

Мыдэк1э федгъэдэ1уэнщ, адыгэ уэрэдыжь.

Адыгэхэм уэрэд куэд я1эщ, псалъэжьхэм хуэдэуи зэщхьэщок1: историческэ, лирическэ, сабий, социальнэ уэрэдхэу.

9. Едж

«Адыгэ уэрэдыжь» — Уэзы Мурат

        Мы уэрэдыр л1ыхъужь уэрэдщ, Мурат л1ыхъужьыгъэ зэрихьар къегъэлагъуэ:

Уэзы Муратк1э зэджэри,

Щ1алэ ф1ыц1э къуэгъукъэ 0 I I I

Шы гъурым тесри Маржэ!

Гъусэ пхуэхъунк1э 0 I I I

Уи шыпэ хужьри ой Маржэ!

Зэрыпхэщ1ыбгъуэ 0 I I I

Гумкъалэ губгъуэми ой Маржэ!

Мурат щозауэр ой.

Зыныбжьэгъу щ1алэхэр ой Маржэ!

Къызэрогъащтэр 000

Щ1алэр къахуэщтэми ой Маржэ!

Мурат къащтэнкъым 00

Уэ мэкъумэшыщ1эхэм ой Маржэ

Выр щ1огъэщ1этыр 00

Уэ уи жэгъуэгъухэри ой Маржэ!

Жейми къыхоск1э о1.

10. Къафэ: — «Удж хэш»

зыгъэзащ1эр еджап1эм и къафак1уэ гупщ.

11. Едж

«Лъэпкъым и уэрэд усэр»

Адыгэ тхыдэм къытхуе1уэтэжыр

Адыгэ лъэпкъым я псэук1ар,

Адыгэ хабзэр, я нэмыс пэжыр

Ямыгъэк1уэду зэрыхъумар.

Гуф1эгъуи, гуауи зэда1ыгъыфу,

Лъэпкъыр зыжылэу зэхэтыфащ,

Бий къатеуами, адыгэ лъэпкъыр

Ямыгъэк1уэду яхъумэжащ.

Нобэ зэманым зэридзэк1ауэ

Адыгэ тхыдэм дыхегъэплъэж

Адыгэ хабзэр дэ къэтщтэжауэ

Тхьэм дигъэлъагъуи дигъэ1уэтэж.

12. Егъэджак1уэ

Нобэ, дэ усэ зыбжанэ федгъэдэ1уэнущ. Иджыпсту зэхэфха усэр Къуийц1ык1у Жэнтыгъуэн ейщ. Мыбы и усэм къытхуе1уэтыж адыгэхэм я псэук1ар, ик1и щек1уэк1ар зэрытхъумэн хуейм дыхуреджэ.

Иджыпсту сценкэ к1эщ1 ц1ык1у федгъэплъынщ. Зыгъэзащ1эхэр К1эдэк1уей Умар 10кл.,  Шорэ Хьэсин 11 кл.

13.

Шорэ Хьэсин

— Ладно, ладно, хъэрэшо, зы псалъэ вжес1энщ.

К1эдэк1уей Умар

— Пэжалыстэ, тхьэмадэ, сэ пагэу си жизым зы минути сыщытакъым.

Шорэ Хьэсин

— Тем более мы ресторанри адыгэ семьям хуэдэщ. А семьям уису, адыгэ блюдэ пшхыуэ къыбдалъхуа уи языкымк1э эы тост къыщыпхуэмы1этынум и деж, я дикэ извиняюсь, уи родым ухуэмыфэщэжу аращ. Аракъэ?

К1эдэк1уей Умар

— Точно

Шорэ Хьэсин

— Тем не менее, как ни странно, дэ постояннэу дыщрохьэл1э виступленэ куэд, я разговорым и формэк1и и содержанэк1и тхьэк1умэр ягъэвуу, нервыр къызэщ1агъэхъаеу. Слуши, что трудного уи языкк1э упсэлъэжыну?

К1эдэк1уей Умар

— Уей, пэжым, дегъафи абы нэхърэ.

Шорэ Хьэсин

— Хьэжмысост, иджьыри зы словэ жып1эмэ, клянусь, къевгъэжьауэ жыс1э тостыр, запрэстэу щызмыгъэтыжым. Нэхъыжьхэм уваженнэ хум1эн хуейщ.

Итак, док1уэр дальши. Дэ ди хьэщ1эщ ди литературэм и гъуэгур зыукъуэдия л1ы приятнэ гуп. Нт1э, я гъугур гладкэ фи гугъэа анэдэлъхубзэм и 1уэхумк1э? как бы не так. Тысич бжыгъэк1э пример къыфхуэтхьыфынущ ухуейм.

 К1эдэк1уей Умар

— уей къэтхьыфынум. Мисс мыс мыбы сыт илажьэр «аркъэ» убзэрабзэжу адыгэ псалъэ куэд жыуигъы1эк1э.

  Шорэ Хьэсин

— Хьэжмысост, уи жьэр гъэувы1уи, атк1э къеда1уэ. Например сыт дитхак1эхэм «самолот» щ1ыжа1эр. Ди1экъэ дэ абы и перевод? Пожалыстэ «кхъухьлъатэ». Или «стэчан» жып1эу щхьэ птхын хуей? Нэгъуэщ1 мыхъуми «кумбыгъэ» жы1э.

К1эдэк1уей Умар

— Кумбыгъэ жып1а? Уей сытк1э еджэ узыхуей аркъэр урефэ мэхъу.

Шорэ Хьэсин

— А зиунагъуэ, л1ыжь-фызыжьхэми «здрастирэ, дэсуданэрэ» ф1эк1а жа1эжкъым. А почему? – сыноупщ1ыр уэ Хьэжмысост. Уэ как ни как, Цушкэ и школыр къэбухыну пэпиткэ пщ1ауэ щытащ. Ар апхуэдэу щ1эхъур а уи щхъэ тупоим нэсрэ?

К1эдэк1уей Умар

        — Уей попиткэ не убыткэ жыс1эри Цушкэ и школыр къэзухын си гугъати убыткэм сык1уащ.

Шорэ Хьэсин

        — Инглыбзэк1э жып1эмэ «но», нэмыцыбзэк1э жып1эмэ «наин», хьэрпыбзэк1э жып1эмэ «мафий», урысыбзэк1э «нету» Нэскъым Нету значит. Вот где хьэр щызэритэ. Вот где глубокоуу, широкэу а причинэм щылъыхъуэн хуей. Къэдгъуэтым пусть, къэдмыгъуэтми-пускай.

Щи-шэ, си разговорым короче зезгъэщ1ын, ауэ ни дай боху, тхьэм дыщихъумэ апхуэдэ сорняк ди языкым къыхыхьэным. Слуши, Хьэжмысост зы слова жыс1эжын загруглят сщ1ынущ си тостыр, хъунумэ зы минут къытпэплъэжыф.

    К1эдэк1уей Умар

        — Хъунщ, уи къэвэбжэр зэхуэщ1 иджы.

Шорэ Хьэсин

— Терпении уи1эжкъым слуши. Каждэм и дежк1и яснэщ. Адэк1э зы словэ жыс1эн я ни я! Мо Хьэжмысостыжьым кончать ирещ1 си тостыр. Си гъащ1эм зэ анэдэлъхубзэк1э тост произносит сщ1ынщ жыс1эри желанэ сщ1ати, совести, уважении, терпении и1эжкъым, слуши мыбы.

Будь здоров Хъэжмысост. Все.

К1эдэк1уей Умар

— Зэ къэувы1э, мыбы иджыри къинащ е   е   е…

14. Егъэджак1уэ

Зэрыфлъагъущи, си сценкэр зытеухуауэ щытар зи бзэ зымыщ1эж ц1ыхухэм хуэунэт1ащ, ауан ещ1.

Къафак1уэ гупым зы къафэ къащ1.

15. Егъэджак1уэ

«Истамбылак1уэ» макъамэр къоуэ.

Бемырзэ Мухьэдин итхауэ зы усэ федгъэдэ1уэнщ «Лъэ1у».

Мыр зытеухуар адыгэхэр и Хэкум хуимытыжу, щ1ып1э хамэм зэрырашарщ. Усак1уэм къыдгуригъэ1уэну хуейщ зауэ ди нэгу щ1эмык1ыу дыпсэуну.

18. Къафэ «Уэркъ къафэ»

зыгъэзащ1эхэр 9,10,11 классым щеджэ еджак1уэхэрщ.

          19.  Абдокъуэ (Гунжаф1э)  Фатимэ и «Тенджыз ф1ыц1э» уэрэдым фыкъеда1уэ. Мы уэрэдым и псалъэхэм куэдым урегъэгупсысыж. Ди адыгэхэм я блэк1ар нэгум къыщ1егъэхьэж.

                             Тенджыз Ф1ыц1э

1. Ди лъэпкъ тхыдэм сыроплъэж

         Блэк1ар нэгум къыщ1охьэж

         Тырку кхъухьыжьхэм ззэдагъазэу

         Тенджыз ф1ыц1эр ягъэгызт

         Истэмбылым си лъэпкъ уардэр

         Хъурмей жыгхэм щигъэгугът

         Адэжь Хэкур зыбгынэжхэм

         Жэнэт щ1ып1эу ар къащыхъут.

             П-ев

Теджыз Ф1ыц1э, Теджыз Ф1ыц1э,

Къэхъуа псори уэ плъэгъуащ.

Си лъэпкъ уардэр щагъэк1уэдым

Жом1аф1ауэ угызащ.

Теджыз Ф1ыц1э, Тенджыз Ф1ыц1э

Уи толъкъунхэр зэуэ лъыщ.

Тенджыз Ф1ыц1э,  зи гур ф1ыц1э

Уэ блэк1ам уриуэчылщ.

     2. Си гур узу со1уэтэжыр

         А махуэжьхэр сыт махуейт.

         Сабий хьэдэхэм уалъахъэрт

         Кхъухь тедзап1эхэм я дей.

         Къыщ1идзауэ маф1э лыгъэр

         Адыгэщ1ыр игъэст бийм.

         Мыжурэпэм ф1элъу ныпу

         Игъэдалъэрт ц1ыху к1эт1ийр

     3. Мык1ыжын у1эгъэу си гум,

         Телъщ, си лъэпкъ, уэ къыуащ1ар.

         Кхъухь жагъуэжьхэр щ1эт1ысык1ыу

         Бдзэжьей 1ус узэращ1ар.

         Ирец1ыху адыгэ къэск1э

         Адыгэщ1ым ишэчар.

         Ирец1ыху ди щ1эблэ къэхъум,

         Мащ1э дыдэ дыщ1эхъуар.

20. 1эщ1агъэл1хэм я выставкэ

(6-7 классым щ1эс еджак1уэхэм я лэжьыгъэхэр)

• вышивка                                   – хэдык1 зэмыл1эужьыгъуэхэр
• плетение                                   – уагъэ зэ1ущахэр
• корзина для цветов                  – чы матэ ц1ык1ухэр
  

21. Егъэджак1уэ

Нобэрей ди зэ1ущ1эр зэхуэсщ1ыжын ипэ къихуэу жыс1эну сыхуейт: «Адыгэ тхыдэр, хабзэр дывгъэхъумэ, ди бзэр дывгъэдж. Уи бзэр умыщ1эжмэ, уи лъэпкъри щы1энукъым».

Зэи зыщыдывмыгъэгъупщэ мы псалъэхэр:

«Лъэщ дищ1ыну къыдитащ ди лъэпкъым бзэ шэрыуэ, хабзэ хьэлэмэт».

22. Тхьэгъэлэдж Светланэ и уэрэд «Си адыгэбзэмк1э» зъхуэщ1ыжын ди  сыхьэтыр

метки: Адыгэбзэ, Адыгейский, Анэбзэ, Адыгея, Азэмэт, Телъщ, Сагъышха, Герегим

Подобный материал:

• , 1367.58kb.
• , 315.61kb.
• , 89.79kb.
• , 337.99kb.
• , 3159.59kb.
• , 123.87kb.
• , 863.74kb.
• , 194.2kb.
• , 630.49kb.
• , 113.09kb.

В главном – единство, в спорном – свобода, во всем – любовь.

Св. Блаженный Августин

Газета МОУ СШ №2 г. Тырныауза КБР, №4 (16).

21 февраля – Международный день родного языка!

Читайте в номере:

• О родном языке…

• Бурунладан бери кесини адети, къылыгъы, адамлыкъ илишанлары бла битеу дуниягъа атын аитдыргъан халкъыбызны юсюнден белгили алимлени сезлери

• Адыгэбзэ-адыгэпсэ

В тебе тепло есть материнской груди, И запах трав родных тебе полей,, Вся свежесть рощ в твоих словах пребудет,, Как молоко балкарских матерей.

В день горя ты, как посох, нам хорош,

В день радости ты, как зурна, поешь., Родной язык, ты юности язык!, Родной язык, ты верности язык!, Кайсын Кулиев

согласно требованиям обычая, своего гостя он не позволит оскорбить… особа гостя – неприкосновенна…

Евгении Баранов.

«Тилсиз миллет жокъ болур».

«Тил – кесген бичакъ, сез – атылгъан окъ».

«Атала сезю – акъыллы кезю».

Чам хапар

Ана тилден дерс

Эски жыл бошала тургъан кюнлени биринде устазыбыз жангы жылны юсюнден эркин темагъа сочинение жазаргъа буюрады. «Нении не да кимни юсюнден жазайым?» — деп, сагъышха къалама. Кёпмю, азмы турдум ол халда, билмейме, бир заманда тёгерегиме къарасам, нёгерлерим, кими желкесин къашый, кими сагъышха къалып, кими да аяусуз жаза тура эдиле. Мен да алдым къаламымы къолума, алай, былай деп, башыма абери келмеди. «Не амал этсин адам?» — деп, тёгерегиме армаулу къарадым. Класс нёгерлерим бир бирлеринден аяусуз «урлай» тургъанларын эследим. «Аха!» дедим да, къатымда олтургъан Чурайды да, ол жазгъанны кесими къагъытыма тюшюрюп тебредим. «Ыхы, энди кёргюзтейим фахмум болгъанын бла болмагъанын сизге» дегенни айтып, аяусуз кёчюре тургъанымлай, устазыбыз сирелип тохтамаймыды къатымда.

• Чурайдан сыдыра тураса да, — деди ол, къулагъыма шыбырдап.
• Угъай, угъай.

Былай иги суратлар ючюн тап сёзле излейме ансы, — дерге кюрешдим, алай мени «угъайымы» ол къулагъына алмады.

• Чурай жазыу ишде къарыусузду. Андан эссе биринчи партагъа олтур да, Камашдан жазып ал.

Мен Камашны къатына олтурдум.

• Сёзю – сёзю бла алып барма да, магъанасын ангылап, кеси сезлеринг бла жаз, — деп шыбырдады биягъы устаз.

Мен Камаш жазгъанны къагъытыма, къошмай, къоратмай, тюшюрдюм.

Бир кесекден устаз жазгъаныма кёз жетдирди да, былай шыбырдады:

• Аперим! Аман тюйюлдю. Энди кесинге партанга къайтда, Чурай сенден жазып алсын.
• Чурай, сюе эсенг, менден жазып ал, — дедим, къагъытымы анны аллына сала.

— Сюймей а, — деди да, Чурай мени жазгъанымы кесини къагъытына тюшюрюрге ашыкъды. Аны къатында олтургъан Чаммак да бойнун Чурай таба терк-терк соза башлады. Анны къошусу — Чаммакдан, анны къатындагъы да – къоншусундан, алай эте, битеу класс, бир бирден алып, сочиненияны терк окъуна жазып бошады. Сора жашла, бире-бирем, экеу – экеу болуп, жазгъанларын устазны аллына салдыла. Алада уа былай жазылып эди:

«Дорогой бизни учителибиз Адей Менович. Сизни жангы год бла поздравлять этебиз. Ётхен года сиз бизге бийик оценкала салып болгъансыз. Энди года да так держать! Аны ючюн здоровьягъыз уллу болсун, хайыт болсун. Сизни уважать этхен классыгъыз».

Адыгэбзэ-адыгэпсэ

«Зи бзэр бзэ мыхъуну жылэ закъуи бгъуэтынукъым,

фIэIуэхуу, хуэIэзэу игъэлажьэмэ».

ЩоджэнцIыкIу Алий.

Анэдэлъхубзэ! Узыгъэгушхуэ псалъэхэр зэрызыхэпщIэр, узыщыщ лъэпкъри, абы и хабзэ дахэри, уи щIыналъэм хуиIэ пыщIэныгъэри къозыгъащIэр анэдэлъхубзэрщ. Бзэращ ди лъэпкъыр дызэрыгушхуэ хъугъуэфIыгъуэхэр, IэпщIэлъапщIагъэр, хабзэ дахэр ди деж къэзыхьэсар. Абы и фIыгъэкIэ дэ дыщыгъуазэщ ди адэжьхэм къадэгъуэгурыкIуа уэрэд, хъыбар, псысэ, таурыхъ хьэлэмэтыщэхэм, тхыдэм къыщыхъуа Iуэхугъуэ инхэм. Ар уасэ зимыIэ къалэну ди бзэм хузэфIэкIащ.

Лъэпкъым и къэкIуэнур къыгуэхыпIэ имыIэу епхащ абы и бзэм. Ар лъэпкъыр зэзыпх «кIапсэ» лъэщщ, зы лъэпкъыр адрейм къыщхьэщызыгъэкIфащэщ. НэгъуэщIыбзэ зэбгъащIэу уи анэдэлъхубзэр хыфIэбдзэжыныр, абы гулъытэ хуумыщIыныр къуаншагъэшхуэщ.

Уадыгэкъэ уэ? упщIэм жэуап щепткIэ «сыадыгэщ» жыпIэныр мащIэщ: абы къиубыд псори бгъэзэщIэфын хуейщ. Адыгагъэ, нэмыс, пщIэ жыхуаIэхэр адыгэу зызыбжыж дэтхэнэми хэлъыпхъэщ. А псом я щхьэращи адыгэбзэр шэрыуэу Iурылъын хуейщ лъэпкъым и цIыхуу зызылъытэж дэтхэнэми.

Бзэр анэ быдзышэм щIыгъуу уи псэм хохьэ, къыбдохъу. Аращ адыгэхэм абы зыхуэбгъадэ мыхъун псалъэ IэфIыщэкIэ – анэдэлъхубзэкIэ щIеджэхэр.

КIэмыргуей Тосэ.

АДЫГЭБЗЭ – АДЫГЭПСЭ .

Си бзэ дахэу адыгэбзэ,

Си бзэ щабэу адыгэбзэ,

Узигъусэщ жэщи махуи,

Гущ IагъщIагъщIэлъу сянэм и бзэ.

Адыгэбзэ, уэ си гъащIэм

Хьэл — щэныфIхэр къыхэплъхьащ

Сыбгъэгушхуэу сытым щыгъуи

Уэ си гъащIэм ухэлъынщ.

Адыгэбзэм нэхъ сфIэдахэ

Зы бзэ закъуи зэхэсхакъым.

Адыгэбзэм хабзэ дахэр

СимыгъащIэу хуэшэчакъым

Адыгэбзэ, сэ уи дыгъэр

Махуэ къэскIэ кысхуоупсэ,

Адыгэбзэм и дахагъэм

Къысхелъхьэжыр адыгэпсэ.

АДЫГЭ ХАБЗЭ

КъысхуэкIуэм сфIэфIщ сэ хьэщIэ махуэ.

«Къеблагъэ!»-жысIэу, сыIущIэнщ,

Ирегъэмахуэ е щIымахуэ,

Ар зэрыслъэкIкIэ згъэхьэщIэнщ.

ДиIащ адыгэм хабзэ дахэ:

Ди унэм щхьэхуэу хэтт хьэщIэщ,

Ар хэту щытми,къепсыхахэм

Бысымыр гуапэ ухуейт IущIэн.

ХьэщIэщым и бжэр зэIухати,

КъэкIуам хуэщIапхъэр зэфIагъэкIт.

Шы зытесари Iэпахати,

Ар фIыуэ шхауэ нэху кърагъэкIт.

Сыт IуэхукIэ хьэщIэр къэмыкIуами,

Езым жи IэхукIэ, емыупщIт.

Ар махуэ дапщэ щымыIами,

Къатехьэлъауэ замыщIт IупщI.

И Iуэху зэфIэкIыу шэсыжамэ,

«Гъуэгу махуэ!» — жаIэу дагъэкIыжт.

ЯфIэфIт узыншэу нэсыжамэ,

Ар ягу иужькIи къагъэкIыжт…

Нэхъыжьхэм хабзэу къагъэнахэм

Дытетмэ-щыуэ дымыщIэн.

КърекIуэ жэщу, хуеймэ-махуэу:

СфIэфIщ хьэщIэм гуапэу сыIущIэн.

Къагъырмэс Борис

ГушыIэ.

1. Адрей псори.

Инал и къуэш цIыкIум йоупщI:

• Адыгэ алфавитыр пщIэрэ?
• СощIэ
• Сыт хуэдэ хьэрф-тIэ «А»-м къыкIэлъыкIуэр?
• Адрей псори.

1. Нэхъыбэ схужыIэнукъым.

ЕгъэджакIуэм: «Къэмботрэ Лацэрэ» поэмэм техуауэ сыт жыпIэфын, Аслъэн?

• Уэлъэхьи, ЩоджэнцIыкIу Алий жиIам нэхърэ нэхъыбэ схужымыIэну!.

1. Си гугъу къыумыщIмэ.

ЕгъэджакIуэм: — Къеджэт уэ, Азэмэт Ньютон Иисак и япэ законыр!

Азэмэт: — НэгъуэщI къыжьэхэмыумэ, пкъыгъуэр и пIэм итщ, зимыгъэхъейуэ.

ЕгъэджакIуэм: — Щапхъэ къэхьыт.

Азэмэт: Щапхъи? Сэ зыр сыщапхъэкъэ: си гугъу къыумыщI закъуэмэ, сисынущ игъащэкIэ мы доскам сыкъыдэмыкIыу.

1. ЦIыхухэм ядоIэпыкъу.

ЕгъэджакIуэм: — Бзухэм сыт хуэдэ сэбэпынагъ къахьрэ?

ЕджакIуэм: — Ахэр цIыхухэм ядоIэпыкъу хьэпIацIэхэр яшхкIэрэ.

1. Тхы щIалэ.

ЕгъэджакIуэм Хьэжмурат доскам дишащ.

• Тхыт, Хьэжмурат: «Си тхылъыр столIым телъщ». Подлежащэр къэгъуэт иджы.
• Куэдрэ улъыхъуэн хуей абы, си стIолым телъщ подлежащэр,-жиIащ Хьэжмурат.

Гупсысэр жейри, псалъэр утыку ихьащ.

(Школ сочиненэхэм къыхахауэ).

1. Хъуэжэ псым зэпрыкIыжащ, и кIапэр икъузри ежьэжащ.
2. Сэтэней укIытауэ и напэр сырт, Iугъуэ мащIи къыхимыхуу.
3. ЩIалэр джыдэм къищтэри мэз кIуащ.
4. Сэ сыхуейщ сыхъуну егъэджакуэ, дохутыр, пщафIэ, ухуакIуэ, президент. Жьы сыхъумэ, ефэнды сыхъуну сыхуейщ.
5. ДауикI абыхэм я щхьэкIэр быдэу щIым хэтт.
6. Зы къуажэ гуэрым ефэндышхуэ дэст хъуэжэкIэ еджэу.
7. Сэ си анэр фIыуэ солъагъу, анэшым сыздишэмэ.
8. Пшагъуэ телъым дыгъужь къеIэнкIэ хъунущ.
9. Дадэ чы матэкIэ набжэ куэд ищIаэщ.
10. Фызыжьыр и гъащIэм зыми емыIусэу псэурт.
11. Хъарбызым и щхьэр щыпиупщIым къилъэгъуащ и кIуэцIыр плъыжьу.

_____________________________________________________________________________________

Редколлегия: Кайтукова Ж., Абдулаева А., Байдаева С., Макитова А., Байзулаева С., Байзулаева Т., Геккиева З., Байсултанова Ф., Догучаева Р.

Руководитель Хаджиева Х. З.